Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến

Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà để thấy tác phẩm là một trong những ý thơ hay nhất về tình bạn, đồng thời cũng điển hình cho phong cách sáng tác của Nguyễn Khuyến. Trong tác phẩm nổi bật lên một tình bạn đậm đà, thân thiết, đầy hồn nhiên và dân dã, bất chấp mọi điều kiện. Hơn hết, triết lý sâu xa “tình cảm cao hơn của cải, tình người bất chấp vật chất” được thể hiện một cách giản dị, trong sáng và chân thành trong bài thơ. Bài viết dưới đây, DINHNGHIA.VN sẽ giúp bạn có những ý văn hay khi phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà.

Mục lục

    Mở bài:

    “Rượu ngon không có bạn hiền,

    Không mua không phải không tiền không mua.

    Câu thơ nghĩ đắn đo không viết,

    Viết đưa ai, ai biết mà đưa;

    Giường kia treo những hững hờ,

    Đàn kia gẩy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn.”

    Những câu thơ da diết trên chính là tình cảm chân thành của Nguyễn Khuyến dành cho người bạn cố tri của mình – Dương Khuê. Tình bạn đẹp luôn là chủ đề muôn thuở của thi ca. Và Nguyễn Khuyến cũng không ngoại lệ. Tình bạn trong trẻo ấy được ông thể hiện qua cái nhìn hóm hỉnh sinh động trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà”

    “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

    ………

    Bác đến chơi đây ta với ta.”

     

    Tìm hiểu về Nguyễn Khuyến và tác phẩm Bạn đến chơi nhà

    Khi nắm được những nét chính về tác giả Nguyễn Khuyến cùng tác phẩm sẽ giúp bạn có những ý văn hay khi phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà. 

    Đôi nét về nhà thơ Nguyễn Khuyến 

    Nguyễn Khuyến sinh năm 1835 mất năm 1909. Ông tên thật là Nguyễn Thắng, với hiệu Quế Sơn, tự Miễn Chi. Quê ngoại của ông ở làng Văn Khế, xã Hoàng Xá, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Còn quê nội của ông là làng Và, xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. 

    Nguyễn Khuyến nổi tiếng là một người thông minh, hiếu học. Ông lần lượt đỗ cao trong các kỳ thi hương, hội, đình nên ông còn được mọi người biết đến nhiều với biệt danh “Tam Nguyên Yên Đổ.  Con đường hoạn lộ của ông tương đối bằng lặng. Tuy là người có lòng với non sông đất nước nhưng trong giai đoạn lịch sử ấy ông thấy mình bất lực chưa giúp ích gì cho dân cho đời, lại không muốn tiếp tục tham gia vào bộ máy chính quyền mục nát hiện tại, vì vậy nên ông sớm cáo lão từ quan. 

    Từ đó, có thể thấy ông là một người thanh liêm là một vị quan chính trực. Nguyễn Khuyến là người có phẩm chất trong sạch, mặc dù ra làm quan nhưng nổi tiếng là thanh liêm, chính trực. Ông còn là người có tấm lòng yêu thương gắn bó với cuộc sống của người dân cũng như khung cảnh thiên nhiên.

    Nhắc đến thơ văn của Nguyễn Khuyến người ta thấy có sự hòa quyện giữa hai mạch cảm xúc trữ tình và trào phúng. Các sáng tác của Nguyễn Khuyến có thể được chia làm hai mảng chính. Đầu tiên là mảng thơ trữ tình với một số tác phẩm điển hình như chùm thơ thu, những sáng tác về nông thôn, về người nông dân. Mảng thứ hai chính là mảng thơ trào phúng, nổi tiếng với tác phẩm “Tiến sĩ giấy”.

    Hoàn cảnh ra đời bài thơ Bạn đến chơi nhà

    Bài thơ Bạn đến chơi nhà thuộc chùm thơ trữ tình. Tuy nhiên ta vẫn bắt gặp trong đó một giọng thơ có phần hóm hỉnh. Bài thơ được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật theo vần trắc. Bạn đến chơi nhà được sáng tác trong hoàn cảnh khi Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn. Đến một hôm khi có bạn đến chơi nhà, nhưng không có gì đặc biệt thiết đãi bạn nên nhà thơ đã sáng tác bài thơ. 

    Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến 

    Tình bạn đẹp trong Bạn đến chơi nhà được thể hiện thật dung dị mà đậm đà. Bởi vậy mà khi phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến, ta thấy khâm phục biết bao những tình bạn đẹp. 

    Giới thiệu sự việc bạn đến chơi nhà và niềm vui sướng của nhà thơ

    Mở đầu bài thơ là một hoàn cảnh đặc biệt:

    “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà”

    “Đã bấy lâu nay” là cụm từ nhằm chỉ khoảng thời gian dài. Đã lâu rồi bác không đến nhà chơi. Sau một thời gian dài không gặp nay gặp lại nhau là một dịp vui khi “bác tới nhà”. Có ai lại không vui sướng khi được người bạn thân đến nhà chơi. Câu thơ vì vậy như một lời chào hỏi thân mật lại như một tiếng reo vui…

    Một cảm giác sung sướng khi hôm nay được gặp bạn. Bởi lẽ từ khi cáo lão về quê nhà ông đã vui thú điền viên bầu bạn cùng thiên nhiên. Nay nơi thôn quê vắng vẻ cảnh sống thanh bần ấy có bạn đến thăm thì thật xúc động biết bao.

    Hoàn cảnh đặc biệt của gia đình Nguyễn Khuyến khi bạn đến chơi nhà

    Nhà có bạn cũ đến ai mà không vui, không muốn đem hết mọi thứ quý giá nhất tiếp đãi bạn. Thế nhưng, Nguyễn Khuyến lại thật thà nói về hoàn cảnh trớ trêu hiện tại khi bạn đến nhà đột ngột không có sự chuẩn bị tiếp đón chu đáo bởi

    “Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa

    Ao sâu nước cả, khôn chài cá

    Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà

    Cải chửa ra cây, cà mới nụ

    Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa

    Đầu trò tiếp khách, trầu không có.”

    Nhà thì chẳng có ai chẳng có gì lại ngặt nỗi chợ quá xa. Tiếp đến những thức “cây nhà lá vườn” có sẵn đấy nhưng cũng chẳng thể dùng để tiếp đãi bạn được. Ao sâu nước lớn không thể bắt cá, vườn rộng rào thưa chẳng thể bắt gà. Từ những thức ăn có phần chỉn chu như cá, gà nhà thơ chẳng có và đến cả những món đơn sơ nhất như là cải, cà, mướp, bầu cũng chẳng có. Nhưng không phải vì ông không muốn tiếp đãi bạn mà tất cả vì điều kiện khách quan nằm ngoài tầm kiểm soát “ao sâu nước cả”, “vườn rộng rào thưa”, “cải mới ra cây”, “cà mới nụ”, “bầu rụng rốn” hay “mướp đương hoa”. 

    Mọi thứ đều đang ở trong trạng thái mới chớm ban đầu chưa thể thu hoạch được nên có cũng hóa thành không, không thể dùng để tiếp bạn. Nhà thơ dường như đang phân trần cho sự thiếu sót của mình. Người ta thường nói “miếng trầu là đầu câu chuyện” nhưng ngay cả miếng trầu cũng chẳng có. 

    Phát  biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà, ta thấy Nguyễn Khuyến dường như đang tự cười hoàn cảnh của chính mình. Thật thà không giấu giếm bất kỳ điều gì cũng không sợ bạn chê cười bởi lẽ đã là bạn thì không cần phải gượng ép, cầu kỳ. Bạn bè quý nhau ở tấm lòng. Đây cũng chỉ là biện pháp phóng đại về hoàn cảnh của mình như một sự trêu đùa chọc ghẹo đầy tinh nghịch của ông dành cho người bạn tri kỷ của mình. 

    Ẩn sau câu thơ ta dường như cảm nhận được một nụ cười đầy tinh nghịch. Đồng thời qua đó, ta cũng biết thêm về cuộc sống của nhà thơ sau khi từ quan ở ẩn. Đó là một cuộc sống thanh bần, đạm bạc tuy có vẻ mộc mạc nhưng lại là một cuộc sống thoải mái không bị gò bó, thanh cao có thể giữ vững được sự trong sạch thiên lương của mình. Đó cũng là cuộc sống thanh cao mà nhiều người lựa chọn như Nguyễn Trãi với:

    “Ao cạn vớt bèo cấy muống

    Đìa thanh phát cỏ ươm sen”

    Hay Nguyễn Bỉnh Khiêm với:

    “Thu ăn măng trúc đông ăn giá

    Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao”

    Đó là lối sống của những người lựa chọn xa rời danh vọng tiền tài để giữ vững cốt cách khí tiết với đất trời.

    Tình bạn chân thành, thắm thiết và tấm lòng mới là điều đáng quý

    Sau khi liệt kê tất cả những gì không có, cuối cùng chốt lại duy nhất điều có ở đây chính là:

    “Bác tới chơi đây ta với ta”

    Đối lập với những vật chất không có ở trên thì đến câu thơ này lại tồn tại một cái có hiển nhiên đó là “ta”. Đây là lần thứ hai người bạn ấy xuất hiện trong bài thơ. Cách gọi xưng hô “bác” vừa có phần trân trọng lại vừa có phần gần gũi thắm thiết. Tình bạn được xây dựng trên cơ sở tình cảm thật đáng quý biết bao. Bởi bạn là những người tri âm tri kỷ thấu hiểu lẫn nhau. 

    Kết bạn với nhau vì cùng chung chí hướng cùng cảm thông cho nhau mà không phải vì bạc vàng tiền tại. Nếu tình bạn được xây dựng dựa trên cơ sở vật chất, kết bạn chỉ vì danh lợi, để trục lợi cho bản thân thì đó không còn là tình bạn. Bạn bè phải ở cạnh nhau lúc vui cũng như lúc buồn, lúc hạnh phúc cũng như khi buồn đau, khi thành công cũng như khi thất bại. Nếu “ta với ta” trong câu thơ của bà huyện Thanh Quan thể hiện sự cô đơn trước cảnh vật

    “Dừng chân đứng lại trời non nước

    Một mảnh tình riêng ta với ta”

    Thì “ta với ta” trong câu thơ của Nguyễn Khuyến không phải là sự cô đơn. Cách sử dụng đại từ nhân xưng ta thật độc đáo. Ta với ta có thể hiểu là ở nơi đây không có gì để tiếp đãi bạn duy chỉ có nhà thơ – nhân vật trữ tình. Cũng có thể hiểu ở đây không có gì tiếp đãi bạn cả chỉ có mình và bạn tâm sự với nhau. Nhưng dù hiểu theo cách nào đi nữa thì ta thấy điều quan trọng nhà thơ muốn nói đến chính là tình bạn bè. Bạn bè chỉ cần gặp nhau tâm sự thì cũng đã đáng quý, dù không có trầu hay những thức quà khác. 

    Ta với bạn tuy hai mà một, đều thấu hiểu và cảm thông cho nhau. Tuy chẳng có gì cả nhưng lại có tất cả. Bởi “bác đến đây chơi” là vì có ta, vì có bạn chứ không vì đây là nơi giàu sang quyền quý lầu son gác tía. Nên tuy không có gì tiếp đãi nhưng được gặp nhau đã là đủ rồi. Đó là một tình bạn đẹp, thuần khiết như Bá Nha với Tử Kỳ. Không chỉ có “Bạn đến chơi nhà”, Nguyễn Khuyến còn sáng tác nhiều vần thơ dành riêng cho những người bạn của mình như

    “Từ trước bảng vàng nhà sẵn có

    Chẳng qua trong bác với ngoài tôi”

    (Gửi bác Châu Cầu)

    Hay trong Gửi thăm quan Thượng Thư họ Dương 

    Đến thăm bác, bác đang đau ốm,

    Vừa thấy tôi bác nhổm dậy ngay

    Bác bệnh tật, tôi yếu gầy

    Giao du rồi biết sau này ra sao”

    (Gửi thăm quan Thượng Thư họ Dương)

    Hay là những ý thơ: 

    “Bác Dương thôi đã thôi rồi,

    Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.

    Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,

    Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau;

    Kính yêu từ trước đến sau,

    Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?….”

    Đánh giá nghệ thuật khi cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà

    Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà, ta thấy tác phẩm dù được làm theo thể thất ngôn bát cú đường luật nhưng khi đọc bài thơ ta lại cảm thấy gần gũi tự như lời ăn tiếng nói hằng ngày. Điều đó đến từ việc sử dụng từ ngữ thuần Việt. Đồng thời còn đến từ việc sử dụng hình ảnh dân dã quen thuộc có thể bắt gặp ở bất cứ đâu trong cuộc sống nơi nông thôn như “gà, cà, mướp, cá, cải,…”. 

    Tác giả đã sử dụng khéo léo phép đối những hình ảnh đối lập hiện ra. Đầu tiên liệt kê ra những hình ảnh không có để rồi kết luận lại cái “có” duy nhất đáng quý. Bài thơ không triển khai theo mô hình quen thuộc đề thực luận kết. Đó là sự sáng tạo của Nguyễn Khuyến khi sử dụng thể thơ này. Mượn vỏ bọc của thể thơ đặc trưng của văn học Hán nhưng ẩn sâu bên trong tâm hồn Việt, tính cách Việt. Tình bạn là một đề tài không mới, tương đối quen thuộc từ văn học dân gian đến văn học viết: “Học thầy không tày học bạn” (tục ngữ). Cho đến áng thơ bất hủ của Lý Bạch:

    “Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu

    Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu

    Cô phàm viễn ảnh bích không tận

    Duy kiến trường giang thiên tế lưu”

    (Tại Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng)

    Dù viết về đề tài cũ nhưng cách triển khai ý thơ của Nguyễn Khuyến thật độc đáo. Dùng phủ định để khẳng định, phủ định về vật chất để khẳng định tinh thần của tình bạn cao đẹp. Bài thơ có giọng điệu hóm hỉnh pha chút tinh nghịch, duyên dáng. Chính sự bông đùa ấy đã cho thấy sự lạc quan về hoàn cảnh cũng như một chút đùa nghịch với người bạn của mình. Bài thơ đã khẳng định tình bạn cao đẹp, là một dẫn chứng sống động cho tình bạn đậm đà…

    Kết bài: Bên cạnh thơ trào phúng, những vần thơ trữ tình của Nguyễn Khuyến cũng để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả. Bài thơ là một khúc nhạc lòng của nhà thơ ngợi ca tình bạn. Một tình bạn thuần khiết chân thành không vụ lợi. Sợi dây liên kết giữa hai tấm lòng đó chính sự đồng cảm không có chút vị kỷ danh vọng tiền tài nào. Chính điều đó đã tạo nên sức sống cho tác phẩm.

    Dàn ý cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến 

    Để nắm được những ý chính của bài viết trên cũng như nội dung cùng nghệ thuật của bài thơ, dưới đây hãy cùng DINHNGHIA.VN tìm hiểu dàn ý cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà. 

    Mở bài phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà 

    • Giới thiệu những nét chính về tác giả Nguyễn Khuyến cùng phong cách sáng tác.
    • Dẫn dắt đến tác phẩm và bày tỏ cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà, thể hiện đặc sắc của tác giả. 

    Thân bài phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà

    • Niềm vui mừng của nhà thơ với sự việc Bạn đến chơi nhà.
    • Hoàn cảnh gia đình của nhà thơ khi có bạn đến chơi nhà.
    • Tình bạn đậm đà thắm thiết cùng tấm lòng giữa hai người bạn. 

    Kết bài phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà

    • Khẳng định ý nghĩa của bài thơ: Tình bạn chân thành, dung dị và đậm đạ, tình bạn vượt trên vật chất, của cải tầm thường.
    • Nhấn mạnh đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm.
    • Bày tỏ những cảm nghĩ về bài thơ bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến.

    Khi phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bạn đến chơi nhà, có thể thấy đây là tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Khuyến. Bài thơ thể hiện hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến thăm nhà, từ đó khẳng định ý nghĩa của tình bạn cao đẹp, về giá trị sâu sắc của tình bạn. Đó là một tình bạn chân thành, một tình bạn không màng của cải vụ lợi, chỉ dành cho nhau tấm lòng sâu sắc. 

    Trên đây là những cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những ý văn hay phục vụ cho quá trình tìm hiểu, nghiên cứu cũng như phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà. Chúc bạn luôn học tốt!.

    Chia sẻ định nghĩa này