Bán khống chứng khoán là gì? Trong giao dịch chứng khoán có rất nhiều phương thức thực hiện trong đó có một hoạt động đó là bán khống chứng khoán. Hãy cùng Dinhnghia.vn đi tìm hiểu về Bán khống chứng khoán trong bài viết sau:
Mục lục
1. Bán khống chứng khoán là gì?
Bán khống chứng khoán (Short Sales) là hình thức giao dịch chứng khoán mà người bán không sở hữu và vay mượn từ người khác (nhà môi giới). Thay vào đó, họ mượn chứng khoán để bán với mong muốn kiếm lợi nhuận bằng cách mua và trả lại chứng khoán này khi giá chứng khoán giảm.
Hiểu một cách đơn giản, người bán khống chứng khoán sẽ kiếm lời từ việc dự đoán sụt giá của một loại chứng khoán trong tương lai. Với kỳ vọng trong tương lai giá loại chứng khoán đó sẽ giảm và người bán sẽ mua lại, sau đó hoàn trả lại cho bên vay mượn toàn bộ số chứng khoán ban đầu.
=> Phần chênh lệch khi bán chứng khoán và mua lại số chứng khoán đã vay mượn trong thị trường tụt giảm sẽ mang đến lợi nhuận cho nhà đầu tư.
=> Tuy nhiên nếu giá trị chứng khoán đó tăng thì ngược lại nhà đầu tư sẽ nhận phần lỗ về phía mình.
- Mua lại thấp hơn giá bán khống => Lời
- Mua lại giá cao hơn giá bán khống => Lỗ.
Ví dụ về bán khống chứng khoán:
- Giả sử các cổ phiếu của công ty ABC có thị giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Người X dự báo giá cổ phiếu này tương lai sẽ giảm và muốn bán khống thông qua việc mượn 10.000 cổ phiếu của người B nhờ giới thiệu của nhân viên môi giới chứng khoán.
- Tổng giá trị số cổ phiếu mượn về là 100.000.000 đồng, tuy nhiên, người X chưa phải bỏ ra khoản tiền nào cho việc này mà thay vào đó sẽ nhận được 100.000.000 đồng tiền mặt nhờ bán cổ phiếu trên thị trường.
- Sau đó, giá cổ phiếu công ty ABC rớt giá đúng như suy luận của người X còn 8.000 đồng/cổ phiếu. Thời điểm này, người X thực hiện mua lại 10.000 cổ phiếu với tổng số tiền thực hiện là 80.000.000 đồng. Như vậy, người X có lời 20.000.000 đồng từ việc bán khống cổ phiếu ABC.
- Ở một diễn biến khác, người X sẽ bị lỗ 20.000.000 đồng nếu cổ phiếu công ty ABC tăng lên 12.000 đồng/cổ phiếu.
2. Mục đích của bán khống chứng khoán
Việc bán khống một số chứng khoán chủ yếu phục vụ mục đích đầu cơ vì các nhà giao dịch tin rằng vì một lý do nào đó giá sản phẩm sẽ giảm xuống. Nếu những người tham gia thị trường nghi ngờ rằng giá của một tài sản nhất định (cổ phiếu, chỉ số thị trường chứng khoán, hàng hóa, v.v.) sẽ đi xuống, họ sẽ mở các vị thế bán để hưởng lợi từ việc giá giảm.
Bạn không cần phải sở hữu công cụ cơ bản trong khi giao dịch CFD. Ngoài ra, các nhà đầu tư đôi khi có thể muốn bán khống để giảm thiểu rủi ro của họ khi mở một vị thế bán phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra trong khoản đầu tư của. Để hiểu hơn về mục đích của việc này hãy cùng chúng tôi tìm hiểu lợi ích của bán khống chứng khoán.
3. Lợi ích của bán khống chứng khoán
Một thị trường chứng khoán cởi mở và phát triển thì cần nghiệp vụ bán khống. Việc cho phép bán khống sẽ giống như con đường giao thông 2 chiều trong lĩnh vực tài chính. Do vậy, bán khống sẽ có những ưu điểm đối với nhà đầu tư nói riêng và nền kinh tế nói chung
Bán khống cổ phiếu đối với NĐT và quỹ có một số lợi ích sau:
- Kiếm được lợi nhuận khi dự đoán đúng được giá cổ phiếu giảm để bán khống.
- Giúp được bên mua có thể mua được cổ phiếu với số lượng nhiều hơn.
- Gia tăng giao dịch phòng ngừa rủi ro giảm giá thị trường, đặc biệt là các quỹ đầu tư nhằm cho quỹ biến động ổn định. Ví dụ quỹ A nắm danh mục 2 tỷ USD cổ phiếu, được đánh giá là có khả năng tăng giá nhiều hơn, và bán đi danh mục 500 triệu USD những cổ phiếu có khả năng giảm giá nhiều, nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của TTCK chung.
- Lợi ích của bán khống đối với nền kinh tế và thị trường chứng khoán:
- Gia tăng tính thanh khoản cho thị trường chứng khoán.
- Việc gia tăng việc bán sẽ gia tăng việc mua, bởi giá quá cao sẽ làm giảm người mua, do đó tăng tính thanh khoản sẽ TTCK đạt tính cân bằng, và tính hiệu quả của doanh nghiệp và thị trường.
- Giúp lật mặt những công ty làm ăn gian dối, xào nấu số liệu, thao túng giá cổ phiếu.
- Giúp hạn chế tình trạng bong bóng thị trường và cổ phiếu.
Khi giá cổ phiếu tăng quá mức, thường sẽ kích thích một lượng bán khống cổ phiếu trên thị trường, giúp cổ phiếu và thị trường hạn chế tình trạng bong bóng. Điều này sẽ giảm những cơn sụt giá mạnh của cổ phiếu và gây ra những hậu quả lớn. Giúp cho thị trường cân bằng và phát triển bền vững, ổn định.
4. Cách thực hiện bán khống chứng khoán
Bán khống chứng khoán gồm những bước cơ bản sau:
- NĐT sẽ mượn cổ phiếu nào đó khi dự báo giá sẽ giảm trong tương lai, thường thông qua môi giới.
- Bán cổ phiếu lập tức trên thị trường.
- Mua lại chính cổ phiếu đã bán với giá thấp hơn khi bán ra ban đầu.
- Trả lại chứng khoán cho nhà môi giới hoặc người cho mượn để thu mức giá chênh lệch
Tuy nhiên, nếu giá cổ phiếu vẫn tiếp tục tăng thì người thực hiện bán khống bị lỗ do phải mua lại cổ phiếu với giá cao hơn để hoàn trả lại khoản đã mượn để bán.
5. Cách bán khống cổ phiếu ở Việt Nam.
5.1 Trên thị trường chứng khoán cơ sở:
Xét ở góc độ pháp luật thừa nhận: Hiện nay chưa cho phép bán khống trên thị trường cơ sở Việt Nam, tức là không được bán khống cổ phiếu riêng lẻ.
- Ví dụ: Giả định NĐT nhận thấy cổ phiếu ROS quá cao so với giá trị thật, hoặc PTKT chỉ ra cổ phiếu khả năng sụp đổ cao, khi cổ phiếu trên 200.000 đồng (trước chia tách), thì tiến hành bán ra. Nhưng hiện tại NĐT không bán ra được.
Tuy nhiên, thực tế vẫn có “cách bán khống kiểu Việt Nam”, đó là vay mượn chứng khoán qua để bán giữa các NĐT cá nhân, thông qua chứng khoán, tuy nghiệp vụ phức tạp và ít phổ biến, nhưng thực tế vẫn đang diễn ra.
5.2 Trên thị trường chứng khoán phái sinh:
Hiện tại, chúng ta có thể bán khống rổ cổ phiếu dựa vào rổ cổ phiếu VN30, với mức đòn bẩy 1:5 đến 1:10, thậm chí lách luật lên đến 1:20 ở một số tổ chức tài chính, công ty chứng khoán, qua các kỳ hạn 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng và 6 tháng.
Để bán khống hiệu quả trên TTCK phái sinh, dưới góc độ NĐT cẩn trọng có thể dựa vào:
- Kinh doanh chênh lệch giá, vừa bán khống và mua ở các kỳ hạn khác nhau, hoặc mua ở TTCK cơ sở và bán khống ở TTCK phái sinh.
- Định giá cổ phiếu và cả thị trường chứng khoán, tức là bán khống khi thị trường chung quá giá trị, có thể dựa vào các phương pháp định giá như P/E thị trường, P/B thị trường hoặc so sánh với TTCK quốc tế.
- Dựa vào phân tích kỹ thuật: Tức là dựa vào biến động đồ thị của VFVN30 để ra quyết định đầu tư, nhằm tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa rủi ro.
- Tìm sự chênh lệch giữa VN30 và chứng khoán phái sinh mà bán khống. Ví dụ: cơ sở là 850 điểm, phái sinh 865 điểm, độ chênh là 15 điểm!
6. Bán khống chứng khoán có hợp pháp không?
Hiện nay, Ủy ban chứng khoán Nhà nước chưa cho phép áp dụng bán khống chứng khoán trên thị trường chứng khoán cơ sở. Nhà đầu tư chỉ có thể kiếm lợi nhuận nhờ sự tăng giá của cổ phiếu.
Trên thế giới, một số thị trường chứng khoán cho phép bán khống như tại Mỹ, Nhật Bản hay Singapore. Một trong những tỷ phú nổi tiếng về việc bán khống chứng khoán là George Soros. Ông đã kiếm được hàng tỷ USD nhờ việc này.
Thương vụ đình đàm của ông là sự kiện “Ngày thứ tư đen” năm 1992. Khí đó, Chính phủ Anh quyết định rút đồng Bảng khỏi Cơ chế tỷ giá hối đoái châu Âu (ERM) do đồng tiền này mất giá quá mạnh. George Soros bán khống hơn 10 tỷ Bảng và kiếm được khoảng 1 tỷ USD lợi nhuận.
Năm 2013, Soros đã kiếm lời khoảng 1,2 tỷ USD nhờ bán khống đồng Yên Nhật khi ông tận dụng sự yếu kém của kinh tế nước này khi xảy ra giảm phát và suy thoái cùng với sự chần chừ của Ngân hàng Trung ương trong việc bơm tiền kích thích nền kinh tế.
Bán khống chứng khoán không được phép trên thị trường cơ sở tại Việt Nam, nhưng nhà đầu tư có thể làm được việc này trên thị trường chứng khoán phái sinh nhờ phương thức giao dịch hai chiều của thị trường này.
Cụ thể, nhà đầu tư sẽ có 2 vị thế có thể tham gia vào thị trường phái sinh là vị thế mua hợp đồng – Long position (có lợi nhuận khi điểm số tăng) và bán hợp đồng – Short position (có lợi nhuận khi điểm số giảm). Khi tham gia vị thế Short, nhà đầu tư sẽ thực hiện bán khống hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (sản phẩm phái sinh phổ biến nhất tại Việt Nam bên cạnh Hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ).
7. Rủi ro khi bán khống chứng khoán và cách phòng ngừa
7.1. Rủi ro khi bán khống cổ phiếu
Trong đầu tư, NĐT sẽ nhận được nhiều lợi íc khi họ đầu tư đúng và diễn biến giá theo đúng kỳ vọng của họ. Nhưng không phải lúc nào NĐT cũng đúng, và rất thể việc bán khống gây ra thiệt hại tài chính rất lớn nếu NĐT không biết cách phòng ngừa rủi ro.
Dù bạn có đủ kiến thức đúng và cơ sở khoa học, số liệu, cũng như sự nỗ lực để đánh giá một cổ phiếu; nhưng dự đoán việc giá xuống sau khi bán khống có thể sai hoàn toàn.
Ví dụ như:
- Công ty của bạn được mua lại bởi một công ty lớn hơn nhiều và giá cổ phiếu tăng lên, hoặc dù giá cổ phiếu định giá quá cao vẫn tiếp tục tăng lên tiếp, hoặc không quay trở lại nhanh như bạn tưởng, hoặc cổ phiếu đang xu hướng giảm đột ngột tăng giá trở lại… Tất cả những trường hợp như vậy sẽ khiến bạn thua lỗ.
- Số tiền bạn mất vì bán khống sẽ là không giới hạn, về lý thuyết cổ phiếu có thể tăng đến vô cực. Trong khi việc mua cổ phiếu, bạn lỗ tối đa chỉ là 100% số tiền bạn đầu tư vào cổ phiếu, vì giá thấp nhất của cổ phiếu là 0 đồng.
- Chi phí vay mượn cổ phiếu, tiền lãi sẽ phát sinh nhiều nếu bạn phải chờ thời gian quá lâu để mua lại, có thể khiến bạn chịu thiệt hại về tài chính.
Nếu bán khống xảy ra tràn lan, có thể gây tổn hại rất lớn đến TTCK và nền kinh tế, nên bán khống chỉ diễn ra ở những TTCK phát triển ở một mức nhất định
7.2. Cách phòng ngừa cho việc bán khống cổ phiếu?
Bán khống là bộ môn xác suất, với độ chính xác không bao giờ là 100% cả, vậy nên để hạn chế thua lỗ, NĐT cần:
- Xác định điểm mua, điểm bán hợp lý và xác định những cổ phiếu có giá cao hơn rất nhiều so với giá trị thực nhằm gia tăng khả năng thắng lợi, và khả năng thắng lớn.
- Luôn giới hạn việc thua lỗ bằng định mức nhất định, có thể ở mức 7% – 10%.
- Trong chứng khoán, luôn có những rủi ro không thể đo lường, nên NĐT chỉ nên bán chứng khoán với một tỷ trọng nhất định.
- Đối với nhà đầu tư mới, hoặc chưa có kinh nghiệm, tốt nhất không nên tham gia bán khống cổ phiếu để dành cho NĐT đã có kinh nghiệm hoặc đợi khi ta hiểu biết đúng về thị trường chứng khoán.
Trên đây là toàn bộ thông tin về Bán khống chứng khoán là gì? Hướng dẫn bán khống từ A-Z mà Dinhnghia.vn tổng hợp được. Chúc các bạn có thêm những kiến thức mới về chứng khoán để đầu tư thành công.
