Mở bài: Trong kho tàng văn học Việt Nam, tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du là một kiệt tác vô giá. Đây là một tác phẩm đạt được những thành tựu to lớn về cả phương diện nội dung và những đặc sắc về nghệ thuật. Riêng với đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”, đại thi hào dân tộc đã cho thấy tài năng của mình trong việc vận dụng nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật và bút pháp tả cảnh ngụ tình để thể hiện tâm trạng cô đơn và những vẻ đẹp đáng quý của Thúy Kiều.
Hoàn cảnh của Kiều khi ở lầu Ngưng Bích
Sau khi bị Mã Giám Sinh lừa gạt, Kiều bị Tú Bà bắt ép phải sống với thân phận của người kĩ nữ lầu xanh tiếp khách làng chơi mỗi ngày. Trước hoàn cảnh đó, nàng một mực không làm theo và đã có ý định tự vẫn. Sợ Kiều sẽ làm điều dại dột đó thật và bản thân mình thì lỗ chỗ vốn đã bỏ ra để mua nàng về, Tú Bà bèn lựa lời khuyên giải và đưa Kiều về sống ở lầu Ngưng Bích. Mụ ta vờ bảo để Kiều ở đó tĩnh dưỡng, nghỉ ngơi đợi đến khi ổn định về sức khỏe và tinh thần sẽ tìm một nơi tử tế để giúp nàng có cuộc sống yên ổn.
Những nét chính về đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích sẽ thấy đoạn trích nằm trong phần “Gia biến và lưu lạc”. “Kiều ở lầu Ngưng Bích” là đoạn trích dài 22 câu để hiện tâm trạng của nhân vật trong một hoàn cảnh đặc biệt. Khi đưa Kiều ra ở riêng tại lầu Ngưng Bích, Tú Bà chỉ muốn giam lỏng nàng để rồi sẽ thực hiện những âm mưu khác thâm độc hơn. Đoạn trích chính là những dòng viết thể hiện tâm tư, nỗi niềm của nàng Kiều trong những ngày tháng ở lầu Ngưng Bích.
Kết cấu đoạn thơ có thể được chia thành ba phần: Sáu câu đầu là những câu viết về hoàn cảnh đáng thương, tội nghiệp của Kiều khi bị giam ở lầu Ngưng Bích; tám câu thơ tiếp nối sẽ là những dòng viết về nỗi thương nhớ của Kiều dành cho Kim Trọng và những người thân của mình và phần còn lại của đoạn trích là lời thơ thể hiện nỗi lo và tâm trạng đau buồn của Kiều khi nhìn cảnh vật.
Phân tích đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích ở Nguyễn Du
Hoàn cảnh lẻ loi và đau đớn, cô đơn đến tội nghiệp của Kiều, nỗi thương nhớ cha mẹ và Kim Trọng cùng với tâm trạng u buồn của nàng là những nét chính khi phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích.
Hoàn cảnh cô đơn tủi nhục đầy tội nghiệp của Thúy Kiều
Hoàn cảnh cô đơn tủi nhục đầy tội nghiệp của Thúy Kiều
Trong những câu thơ đầu của đoạn trích, Nguyễn Du đã tái hiện trước mắt người đọc sự mênh mông của cảnh trí và tâm trạng cô đơn của nhân vật:
“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích, ta thấy đoạn trích mở đầu với hai từ “khóa xuân” là sự tiếp tục ý của câu thơ trước “Khóa buồng xuân để đợi ngày đào non”. Chính hai chữ này đã cho thấy tâm địa của Tú Bà trong việc để Kiều ở lầu Ngưng Bích thực chất là giam lỏng nàng. Thế là Kiều phải trải qua những ngày tháng sống ở lầu Ngưng Bích với một nỗi cô đơn, trơ trọi vì từ nơi ở nhìn ra là một cảnh trí bao la, mênh mông đến vô cùng.
Cảm giác về một không gian mênh mông, rộng lớn ấy được tạo ra từ các từ ngữ: “xa – gần”, “bát ngát xa trông”, “cồn nọ dặm kia” và nó cũng góp phần làm nổi bật hơn sự nhỏ bé và nỗi cô đơn đang chế ngự trong tâm hồn của Kiều. Chính cái lầu Ngưng Bích xuất hiện chơi vơi giữa không gian mênh mang trời nước cũng đang giam giữ một thân phận cô đơn, trơ trọi không tìm đâu được một người nào có thể bầu bạn, sẻ chia.
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích sẽ thấy các hình ảnh mang tính ước lệ như “non xa”, “trăng gần”, “cát vàng”, “bụi hồng” xuất hiện trong đoạn thơ dường như cũng góp sức để làm cho không gian trở nên mênh mông hơn, rợn ngợp hơn, qua đó cũng góp phần diễn tả nỗi cô đơn, sự bơ vơ của người con gái một thân một mình trong ngôi lầu vắng lặng.
Không chỉ được thể hiện ở mặt không gian mà bức tranh thiên nhiên còn được khắc họa trên cả phương diện thời gian. Chính sự xuất hiện của “tấm trăng”, “mây sớm đèn khuya” đã thể hiện nỗi cô đơn của nhân vật như dàn trải ra ở cả ban ngày lẫn về đêm. Nhất là với cụm từ “mây sớm đèn khuya”, tác giả đã khiến cho người đọc hình dung đến việc hình như giam hãm Kiều không chỉ là không gian mà còn là cả thời gian nữa. Kiều thực sự đã rơi vào hoàn cảnh cô đơn đến mức như tuyệt đối.
Nỗi thương nhớ Kim Trọng và nhớ thương cha mẹ của nàng Kiều
Ngồi một mình ở nơi vắng lặng và đối diện với một không gian mênh mông, bao la như thế, có lẽ con người dễ nhớ về những điều thân thuộc như là người thân, gia đình, Kiều cũng không ngoại lệ. Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích sẽ thấy hiện hữu trong tâm trí của Kiều lúc này, trước hết là hình ảnh của Kim Trọng. Nàng đau đáu vì có thể chàng Kim vẫn ngày ngày trông đợi tin nàng:
“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tinh sương luống những rày trông mai chờ.
Không chỉ vậy, Kiều còn bộc lộ tấm lòng son sắt thủy chung từ tận đáy lòng của mình:
“Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.”
Khi để cho Thúy Kiều nhớ đến Kim Trọng trước nỗi nhớ về cha mẹ, Nguyễn Du đã cho thấy sự kế thừa đầy sáng tạo với cốt truyện “Kim Vân Kiều truyện”. Trong tác phẩm của Thanh Tâm Tài Nhân, tác giả đã để Kiều nhớ về cha mẹ trước và Nguyễn Du đã thay đổi một cách sáng tạo. Nói sáng tạo là vì dù sao đi nữa chữ hiếu với cha mẹ, nàng phần nào đã thể hiện thông qua quyết định bán mình để đổi lấy sự bình yên cho gia đình…
Còn với Kim Trọng, nàng vẫn chưa một lần nói lời tạ từ nên Kiều vô cùng đau xót về điều đó. Không chỉ vậy, khi để cho Kiều hướng nỗi nhớ về Kim Trọng, dường như nhà thơ như muốn thể hiện tâm tư trĩu nặng của nàng Kiều khi đã không giữ trọn lời thề về nghĩa tình trăm năm vàng đá cùng chàng Kim.
Tìm hiểu và phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích, ta thấy trong quan niệm của người xưa, lời thề nguyền trước trời đất là điều thiêng liêng và cao cả vô cùng. Kiều nhớ về “chén đồng” tức cũng đang thể hiện sự dằn vặt vì không thể cùng người thương thực hiện được lời thề ước ngày xưa. Nàng nhớ về lời hẹn ước cũng là cách mà Kiều bộc lộ sự đau đớn cho cảnh ngộ ngang trái của mình đã khiến nàng phải đưa ra quyết định khó khăn đến vậy.
Thế nên, Kiều chỉ có thể gửi đến chàng Kim lời tâm sự của mình từ phương xa, rằng tấm lòng nhớ thương Kim Trọng nàng vẫn không lúc nào nguôi quên. Điều này được thể hiện trong ý thơ “Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”. Ngoài cách hiểu đó, câu thơ cũng có thể nói lên sự ngậm ngùi của Kiều muốn bày tỏ cùng Kim Trọng về việc Trọng có biết nàng đau khổ đến nhường nào vì biết bao giờ tấm lòng son bị vì dập, hoen ố của Kiều mới có thể được gột rửa.
Sau nỗi nhớ về người yêu, Kiều nghĩ đến song thân của mình:
“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.”
Kiều quả là người con có hiếu khi quyết định hi sinh bản thân, chấp nhận bán mình để lấy tiền cứu gia đình. Khi thể hiện nỗi nhớ về cha mẹ, Kiều không hề nói lên sự oán trách hay thở than về những bất hạnh, đau khổ của bản thân mà chỉ cảm thấy ân hận vì nàng không thể làm tròn đạo hiếu, không thể chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ mỗi ngày.
Nàng thương cảnh cha mẹ khi sáng, khi chiều phải tựa cửa mà ngóng đợi tin con trong vô vọng. Rồi đến lúc cha mẹ nàng sẽ yếu đi nhưng nàng cách xa vời vợi thế này thì làm sao có thể đỡ đần, chăm sóc. Nỗi nhớ và tình cảm của Thúy Kiều dành cho cha mẹ không hề diễn tả chung chung mà đều được cụ thể bằng những hình ảnh gợi sự xót xa đến vô cùng.
Nếu như hai câu thơ “Xót người tựa cửa…”-“Quạt nồng ấp lạnh” cho thấy nỗi đau xót, lo âu vì không biết mai này ai sẽ là người thay Kiều chăm lo cha mẹ có sự đủ đầy về vật chất thì hai câu thơ sau “Sân Lai…”-“Có khi…” lại bộc lộ nỗi niềm của Kiều khi nghĩ về niềm vui tinh thần liệu có ai thay Kiều đem lại cho mẹ cha. Kiều đã nhận hết những thiệt thòi về mình nhưng lại luôn cảm thấy sự hi sinh của mình chẳng hề thấm tháp gì với công ơn “chín chữ cao sâu” của cha mẹ.
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích sẽ thấy những suy nghĩ của Kiều giúp ta cảm nhận được biết bao vẻ đẹp đáng quý nơi người con gái ấy. Trong cảnh ngộ bị giam hãm ở lầu Ngưng Bích, Kiều là người đáng được dành sự cảm thương thế nhưng nàng đã không màng tới tình cảnh ngang trái của bản thân để nhớ về Kim Trọng và nghĩ về mẹ cha. Kiều không chỉ là một người con gái thủy chung nghĩa tình trong tình yêu mà còn là một người con có tấm lòng hiếu thảo đáng quý vô cùng.
Tâm trạng đau buồn, âu lo của nàng Kiều thấm vào cảnh vật
Cả đoạn trích là sự trải dài của tâm trạng nàng Kiều, đến những câu thơ cuối cùng, tâm trạng đau buồn, lo âu của Kiều lại được bộc lộ thật ấn tượng qua những biểu hiện của cảnh vật:
“Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.”
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích, ta thấy dường như mối một biểu hiện của cảnh vật đều thể hiện tâm trạng và cảnh ngộ của Kiều. Cảnh cửa bể đã đến lúc “chiều hôm” mà những con thuyền vẫn còn lênh đênh trên mênh mông sông nước gợi nên thân phận trôi dạt của nhân vật. Tiếp đó, khi Kiều hướng ánh nhìn của mình về đóa hoa trôi man mác không rõ sẽ dạt về chốn nào thì dường như cũng là lúc nhân vật nhìn về cuộc đời của mình với sự phiêu bạc, không định hướng tương lai.
Trông về phía cỏ cây, Kiều chỉ thấy hiện lên trong mắt màu rầu rầu buồn đến thê thiết, ngọn cỏ kia vẫn xanh nhưng sao màu xanh ấy lại không khiến nàng phấn chấn mà chỉ đem lại sự ủ rũ, héo úa. Cuối cùng, Kiều nghe thấy vọng lại thanh âm của tiếng sóng ầm ầm. Tiếng sóng như lời đe dọa bao quanh người con gái nhỏ bé như báo trước một tai họa sắp sửa ập đến cuộc đời nàng.
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích, người đọc nhận thấy khung cảnh lầu Ngưng Bích khi được nhìn qua tâm trạng của Thúy Kiều đều nhuốm sự buồn thương đến kinh sợ từ cảnh vật, đến sắc màu và cả âm thanh. Đặc biệt cụm từ “buồn trông” đã tạo nên điệp khúc của đoạn thơ và cũng chính là điệp khúc của tâm trạng Thúy Kiều, đó là tâm trạng chua xót, ngậm ngùi của nàng khi dự cảm về những dông bão, trắc trở ở tương lai phía trước.
Đánh giá tác phẩm khi phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích
Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích để thấy đây là một đoạn thơ tiêu biểu về nghệ thuật tả cảnh ngụ tình và sự tinh tế trong cách khắc họa nội tâm nhân vật. Qua đoạn trích này, tác giả đã làm nổi bật cảnh ngộ đáng thương của Thúy Kiều và đặc biệt là đã bộc lộ những nét đẹp cao quý về tấm lòng hiếu thảo và sự thủy chung trong tình yêu ở nàng.
Kết bài: Có thể thấy, đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” vừa là một bức tranh thiên nhiên nhưng đồng thời cũng là một bức tranh tâm trạng của con người. Đặc biệt, thiên nhiên trong đoạn trích lại được khắc họa như một bức phông nền để làm nổi bật tâm trạng đau đớn, cô đơn của Thúy Kiều để rồi chính sự thể hiện độc đáo đó về tâm trạng của nhân vật mà ta cũng cảm nhận được rõ nét những đau đớn, khổ sở mà nhân vật phải trải qua. Đoạn thơ này của Nguyễn Du đã giúp ta hiểu thêm về Kiều – một người tình chung thủy và một đứa con hiếu thảo nhưng đồng thời cũng khiến ta cảm nhận được tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du khi ông đã bày tỏ sự cảm thông và trân trọng với những phẩm chất vô cùng đáng quý ở nhân vật Thúy Kiều.
Dàn ý phân tích đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích
Từ dàn ý phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du, bạn sẽ nắm được những ý chính trong bài viết trên cũng như giá trị và ý nghĩa của đoạn trích.
Mở bài phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du
- Giới thiệu những ý chính về tác giả Nguyễn Du.
- Sơ nét về tác phẩm cùng đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích.
Thân bài phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du
- Tóm tắt hoàn cảnh của nàng Kiều cùng lí do có mặt ở lầu Ngưng Bích.
- Nỗi cơ đơn tủi nhục đầy tội nghiệp của Thúy Kiều ở lầu Ngưng Bích.
- Nỗi nhớ thương Kim Trọng cùng mẹ cha của Thúy Kiều.
- Tâm trạng đau đớn, bẽ bàng, đầy xót xa của nàng Kiều khi ở lầu Ngưng Bích.
Kết bài phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích của Nguyễn Du
- Tóm tắt nội dung bài phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích.
- Phân tích bút pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đầy tinh tế và điêu luyện.
- Tóm lược giá trị và tư tưởng cùng với ý nghĩa của đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích.
Như vậy, phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích đã cho thấy một bức tranh thiên nhiên liên tục thay đổi theo diễn biến tâm trạng – đó là bức tranh tâm cảnh nhuốm màu u buồn, đau đớn. Mỗi nét tưởng tượng trong ngòi bút của tác giả lại phản ánh một mức độ khác nhau trong tâm trạng của nàng Kiều. Đoạn trích đã giúp ta hiểu hơn về tâm hồn của người phụ nữ tài sắc mà bạc mệnh. Phân tích Kiều ở lầu Ngưng Bích còn giúp người đọc cảm nhận được giá trị nhân văn sâu sắc.
Trên đây là những phân tích đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích, hy vọng đã cung cấp cho bạn những ý văn hay trong quá trình cảm nhận tác phẩm. Chúc bạn luôn học tốt!.