Có một dòng sông để thương để nhớ, để mang theo những hoài niệm vấn vương. Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta sẽ cảm nhận được vẻ đẹp trữ tình nên thơ của dòng sông Hương đã để lại bao nhung nhớ trong tâm hồn các thi nhân. Cùng DINHNGHIA.VN tìm hiểu, bình giảng, phân tích và soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường qua bài viết dưới đây nhé!
Giới thiệu tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông
Nhắc đến xứ Huế mộng mơ với chiếc nón bài thơ ân tình, người ta nghĩ ngay đến dòng Hương Giang uốn quanh bao bọc cả thành phố Huế cổ kính. Nơi đây, cũng những địa danh này đã đem đến bao nguồn cảm hứng sáng tác nghệ thuật cho các nhà thơ, nhà văn. Để hiểu rõ hơn về tác phẩm, chúng ta cần năm được các kiến thức cơ bản về tác giả và tác phẩm dưới đây.
Đôi nét về nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta cần nắm được: Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937 tại xứ Huế.
- Quê gốc của nhà văn thuộc xã Triệu Long, huyện Triệu Hải của tỉnh Quảng Trị. Hiện nay nhà văn vẫn đang sinh sống tại Huế.
- Tác giả có xuất thân từ nghề giáo, trong những năm kháng chiến. Từ những năm 1950, Hoàng Phủ Ngọc Tường luôn tích cực và nhiệt tình tham gia các phong trào của sinh viên-học sinh cũng như các hoạt động chống Mĩ –Ngụy
- Hoàng Phủ Ngọc Tường tham gia văn nghệ khi còn rất trẻ. Ông viết văn viết báo và giữ chức Tổng thư kí Liên minh các lực lượng dân tộc và hòa bình ở Huế.
- Bên cạnh đó, ông cũng giữ những chức vụ quan trọng như Tổng thư kí Hội văn học nghệ thuật Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí sông Hương và Cửa Việt.
- Một số tác phẩm nổi tiếng của ông được bạn đọc yêu mến như: Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn lâu (bút kí, 1971), Rất nhiều ánh lửa (1979), Ai đã đặt tên cho dòng sông (1985), Những dấu chân qua thành phố (thơ, 1976), Người hái phù dung (thơ)…..
- Phong cách nghệ thuật: Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường nổi tiếng là cây bút tài hoa về thể loại bút kí. Lối văn của ông mang phong cách riêng với sự phối hợp tinh tế giữa tri thức văn học cùng với các kiến thức về lịch sử, địa lý và triết học.
- Những trang viết của Hoàng Phủ Ngọc Tường cho thấy sự tài hoa của một tài tử nơi kinh thành. Nhìn chung, các tác phẩm bút kí của ông mang tầm nhân văn sâu sắc với trí tuệ uyên bác, được lấy ngọn nguồn cảm hứng từ xứ Huế thơ mộng. Đây là những trang bút kí thấm đẫm chất thơ.
Giới thiệu về tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông
- Khi soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta nhận thất tác phẩm này là một trong số những bút kí đượm chất trữ tình và nên thơ của nhà văn. Nó là một trong những tác phẩm đặc sắc và điển hình cho phong cách sáng tác của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
- Ai đã đặt tên cho dòng sông mang sự phối hợp giữa vẻ đẹp trữ tình với chất trí tuệ, giữa chất nghị luận sắc bén cùng với lối tư duy đa chiều.
- Ai đã đặt tên cho dòng sông là bút kí được nhà văn viết tại Huế ngày 4 tháng 1 năm 1981, được in trong tập sách cùng tên. Bài tùy bút này có ba phần, trích đoạn được học trong chương trình thuộc phần thứ nhất cùng với việc tóm tắt phần 2 và 3 của bài tùy.
Tóm tắt tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông
- Tác phẩm là bài bút kí kể về dòng sông Hương thơ mộng trữ tình của xứ Huế thơ mộng – dòng sông đã đi vào tâm tưởng, vào lịch sử và lòng người. Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta cần năm được những ý chính từng đoạn trong bài viết mà tác giả đã làm nổi bật.
- Khi ở thượng nguồn, dòng Hương Giang có vẻ đẹp hoang dại đầy mãnh liệt với rất thác ghềnh bí ẩn. Sông Hương được xem như bản trường ca của rừng già.
- Khi về đồng bằng, dòng Hương Giang lại làm say đắm lòng người bởi vẻ đẹp thơ mộng và trữ tình. Hai bên bờ sông, hoa đỗ quyên chói lòa sắc đỏ. Dòng sông mềm như một dải lụa, cảnh đẹp tựa tranh thủy mặc.
- Lúc qua thành phố Huế, dòng sông Hương lại lững lờ chảy những điệu slow. Nhà văn đã so sánh ví von dòng sông này như nữ tài tử đánh đàn đêm khuya. Dòng Hương Giang còn mang nét đẹp trầm mặc gắn liền với dòng chảy của lịch sử oai hùng và bi tráng của đất nước. Dòng sông này lưu luyến gắn bó với thành phố Huế chẳng khác nào nàng Kiều với Kim Trọng.
Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông
Để hiểu rõ hơn về nội dung nghệ thuật của tác phẩm, cũng như hoàn cảnh ra đời và giá trị của thiên bút kí này, người đọc khi soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông cần trả lời một số câu hỏi trong chương trình.
Bố cục của bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông
Trích đoạn được học có thể được chia làm hai phần chính với nội dung khác nhau rõ rệt:
- Phần 1 – Từ đầu đến “quê hương xứ sở”: nhà văn kể về thủy trình của dòng Hương Giang
- Phần 2 – Đoạn còn lại của đoạn trích: Sông Hương là dòng sông của thi ca và lịch sử
Sông Hương qua sự miêu tả của nhà văn
Ở vùng thượng lưu, con sông Hương mang vẻ đẹp của sự hiền hòa, êm ả đầy trữ tình thơ mộng như một nàng thiếu nữ duyên dáng và dịu dàng.
Một số vẻ đẹp của dòng sông
- Khi ở rừng già: Dòng sông mang vẻ man dại đầy phóng khoáng, sự mãnh liệt rầm rộ giống như “một bản trường ca của rừng già”
- Lúc ra khỏi rừng: Dòng sông lại mang vẻ đẹp của trí tuệ và dịu dàng như người mẹ phù sa
- Lúc qua thành quách: con sông lại giống như dải lụa mềm mại với những vẻ đẹp biến áo kì diệu “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”
- Khi qua ngoại ô Kim Long: Dòng sông Hương Giang lại vui tươi và nhộn nhịp hẳn lên
Nghệ thuật được nhà văn sử dụng khi miêu tả dòng sông
- Hoàng Phủ Ngọc Tương đã rất tài hoa trong ngòi bút và tinh tế trong nghệ thuật bởi ông đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa các biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, liên tưởng, so sánh và ẩn dụ.
- Những tình từ giàu sắc thái biểu đạt và gợi cảm, những liên tưởng kì thú đầy xác đáng
- Nhịp văn mạnh mẽ mãnh liệt mà không kém sự uyển chuyển và mềm mại.
Phẩm chất của dòng sông Hương khi về đồng bằng và ngoại vi
Dòng Hương Giang trước khi đến với Huế đã ở vùng đồng bằng và ngoại ô được miêu tả rõ nét khi chúng ta tìm hiểu và soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông.
- “Như người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng…” đã được người tình trong mộng đến đánh thức. Và từ đây, thủy trình của dòng chảy mới bắt đầu.
- “sông Hương uyển chuyển liên tục” mang một vóc dáng mới, một sức sống mới nhiều khát khao.
+) Từ ngã ba tuần, dòng chảy đi theo hướng nam bắc, qua hòn chèn
+) Chuyển qua tây bắc, vòng qua Nguyệt Biều và Lương Quán
+) Dòng sông lại đột ngột vẽ lên hình vòng cung và ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, rồi xuôi dần về Huế
Khi soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta thấy được đoạn văn miêu tả dòng sông Hương khi chảy về ngoại vi thành phố và đồng bằng đã cho thấy năng lực quan sát tinh tế, vốn từ đa dạng và cảm xúc phong phú của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường.
Những nét đặc trưng của sông Hương khi chảy vào cố đô Huế
Sự phát hiện tài hoa của nhà văn về những vẻ đẹp riêng biệt của dòng sông cho thấy tình cảm của người nghệ sĩ này với quê hương sâu nặng như nào. Cùng soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông qua việc khám phá những đặc trưng của dòng Hương Giang khi chảy vào xứ Huế:
Sông Hương trong lòng cố đô
- Dòng sông như tìm đúng đường về của mình, đã vui tươi hẳn lên – giống như một người con gái trải qua bao nhiêu sự đổi thay, bao nhiêu chặng đường để trở về với những quấn quýt và sánh sôi bên tình yêu, bên người tình của mình.
- Dòng sông đón chào thành phố với những hình ảnh thật đẹp. Nó uốn cong như một cánh cung rất nhẹ sang Cồn Hến với sự im lặng không nói ra của từ “vâng”. Đây là một cách thể hiện rất ý tứ, kín đáo và dạt dào yêu thương theo phong cách của những người dân xứ Huế.
- Linh hồn của dòng sông đã đồng điệu, đã hòa làm một với thành phố. Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đã đặt trong sự đối sánh với nhiều dòng sông khác trên thế giới để làm bật lên sự ân tình, sự lững lờ và êm đềm của dòng sông Hương. Trái hẳn với sự vội vã, trôi đi quá nhanh của những dòng sông khác, sông Hương trong tác phẩm khi soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông mang vẻ đẹp êm đềm và lưu luyến vô cùng với đất và người Huế
- Dòng sông như một bà mẹ của những khúc ca dao, dân ca trữ tình. Để rồi, nhà văn đã cho thấy sông Hương với cố đô Huế chẳng khác nào mối tình giữa Thúy Kiều và Kim Trọng. Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, người đọc cảm nhận được cái chất lãng mạn nên thơ của dòng sông ngay từ những đối chiếu so sánh rất riêng và sâu sắc này.
Sông Hương trong khúc biệt ly với xứ Huế
- Dòng Hương Giang được miêu tả trôi đi thực chậm như để an ủi người ta đừng quá sầu muộn về những biến đổi vô thường của cuộc đời. Với quan điểm trữ tình trong phong cách nghệ thuật cùng với tiếng nói thủy chung với quê hương, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đã hình dung sông Hương như một nàng Kiều trở lại tìm Kim Trọng…
- Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta thấy nhà văn đã thể hiện rất chân thành tình yêu thiên nhiên, non sông đất nước. Cụ thể như khi được miêu tả bằng một tình yêu tha thiết với Huế, sông Hương hiện lên thật đẹp và sinh động, có hồn với những tâm tình rất riêng của một người con gái đẹp.
Những phẩm chất của sông Hương trong lịch sử và thơ ca
- Dòng sông hiện lên với vẻ đẹp cổ kính truyền thống, đã từng lưu dấu hình ảnh về nhiều nhân tài cũng như đã là đề tài muôn thủa của nhiều tác phẩm nghệ thuật, nhiều áng văn bài thơ. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã ngợi ca nét hữu tình duyên dáng cũng như vẻ đẹp nên thơ của dòng sông.
- Đã có biết bao tác phẩm, bao tùy bút viết về dòng sông này. Tuy nhiên đa phần các tác phẩm đều nhìn dòng sông dưới góc độ lịch sử dân tộc cũng như lịch sử của dòng sông. Riêng nhà văn đã có những phát hiện độc đáo và mới lạ về dòng sông Hương dưới góc độ của lịch sử thi ca:
+) Dưới góc độ lịch sử: Tác giả đã cho thấy một loạt những sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc, ngắn gọn nhưng cũng đầy chi tiết, đã gắn liền với con sông này. Khi soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, chúng ta cần phân tích hình ảnh soonng Hương mang vẻ đẹp lịch sử với các chi tiết cụ thể trong đoạn trích.
+) Dưới góc độ thơ ca: Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường đã kể ra những tác phẩm thơ viết về sông Hương, từ cái nhìn độc đáo của Tàn Đả, đến vẻ đẹp mơ màng mà đầy khí phách trong thơ của Cao Bá Quát, từ nỗi quan hoài vọng cổ trong thơ của bà Huyện Thanh Quan, cho đến sức mạnh hồi sinh trong thơ của Tố Hữu… Dòng Hương Giang quả thực là ngọn nguồn cảm hứng bất tận của biết bao văn nghệ sĩ.
Nhận xét phong cách nghệ thuật của Hoàng Phủ Ngọc Tường
Nhà văn xứ Huế sở hữu một phong cách sáng tác rất riêng và độc đáo. Điều này được thể hiện chi tiết khi chúng ta tìm hiểu, phân tích và soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông. Dưới đây là một số nét nổi bật trong phong cách của Hoàng Phủ Ngọc Tường:
- Nhà văn có tình yêu quê hương thiết tha và sâu đậm, gắn bó và đắm say cùng cùng cảnh sắc và con người xứ Huế.
- Lối viết đặc sắc và độc đáo của nhà văn với việc sử dụng tài tình các thủ pháp so sánh đối chiếu
- Tác giả đã kết hợp xuất sắc nhiều thủ pháp nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, ẩn dụ…
- Tác phẩm là sự liên tưởng, tưởng tượng phong phú, kiến thức uyên thâm về nhiều lĩnh vực như địa lý, lịch sử, văn hóa và nghệ thuật…
- Ngôn ngữ trong Ai đã đặt tên cho dòng sông rất đa dạng, phong phú, giàu hình ảnh, nhiều gợi cảm
Có thể thấy, Ai đã đặt tên cho dòng sông là một tác phẩm bút kí xuất sắc của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Mạch cảm xúc của tác phẩm hiện lên hòa cùng với vẻ đẹp riêng biệt và đặc trưng của dòng sông Hương. Nhà văn đã rất thành công khi lột tả được hết vẻ đẹp và linh hồn của dòng sông mang đậm dấu ấn của đất và người xứ Huế.
Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông giúp chúng ta cảm nhận được ngòi bút tài hoa của Hoàng Phủ Ngọc Tường, cũng như vẻ đẹp nên thơ trữ tình, để thương để nhớ của sông Hương thơ mông. Hy vọng bài viết trên đã cũng cấp cho bạn những thông tin hữu ích phục vụ cho quá trình nghiên cứu và học tập. Nếu có đóng góp gì thêm cho chủ đề soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông, mời bạn để lại nhận xét bên dưới để chúng mình cùng trao đổi thêm nhé!
Xem thêm >>> Phân tích vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú trong Rừng Xà Nu
Xem thêm >>> Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa
