Web 3.0 là gì? Liệu đây có phải là kỉ nguyên tương lai. Hãy cùng Dinhnghia.vn đi tìm hiểu thông tin về web 3.0 ở bài viết này nhé:
1. Web 3.0 là gì?
Muốn tìm hiểu rõ về web 3.0 thì đầu tiên chúng ta tìm hiểu khái niệm cơ bản nhất đó là: Web.
1.1 Vậy web là gì?
Web (hay website) là một tập hợp thông tin có thể được truy cập thông qua Internet. Những tập hợp thông tin được đăng tải lên web chính là các bài báo, mạng xã hội, các trang giải trí,…
Web và Internet là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt. Hiểu một các đơn giản Internet là hạ tầng, còn web chính là những thứ được phát triển trên hạ tầng đó.
1.2 Web 3.0 là gì?
Bạn có bao giờ thắc mắc, có web 3.0 thì liệu có web 1.0 và web 2.0 hay không? Để tìm hiểu được web 3.0 trước tiên chúng ta hãy cùng tìm hiểu về web 1.0 và 2.0 nhé!
Web 1.0 – Hiển thị thông tin
Web 1.0 ra đời vào năm 1989 và tạo ra một nơi giúp người dùng có thể tiếp cận thông tin một cách dễ dàng hơn. Tuy nhiên Web 1.0 lúc đó căn bản chỉ là những dòng text được gắn thêm các đường link dẫn đến các bài khác. Người dùng hầu hết chỉ là những người tiêu thụ thông tin và không thể tương tác với nội dung mình đọc được. Việc sáng tạo nội dung để đăng lên web cũng rất bị hạn chế vào thời điểm đó.
Web 2.0 – Chuyển giao thông tin
Và như bản chất tự nhiên của việc phát triển, các phiên bản sau sẽ ngày càng được cải thiện và giúp giải quyết các hạn chế ở phiên bản trước đó. Ngày càng có nhiều công cụ giúp cải thiện Web như Javascript, CSS,…
Những công cụ này là tiền đề cho các nền tảng như Youtube, Facebook, Wikipedia,… phát triển. Nhờ các nền tảng này người dùng dần có thể tương tác với nội dung mình đọc được và tuyệt vời hơn nữa, giờ đây họ có thể sáng tạo nội dung (Creators) và chia sẻ chúng một cách công khai.
Với Web 2.0 người dùng có thể tương tác, sáng tạo nội dung. Tuy nhiên càng về sau, quyền lực càng được tập trung vào một vài ông lớn, Web 2.0 đang dần đi chệch hướng so với mục đích ban đầu của chúng.
Các ông lớn công nghệ ngang nhiên khai thác thông tin cá nhân từ người dùng để kiếm lợi cho bản thân. Để sử dụng một dịch vụ của các nền tảng ở Web 2.0 ta thường phải cung cấp một lượng thông tin nhất định và đó đôi khi là rào cản với những ai muốn tiếp cận các tính năng bên trong. Những nội dung, thông tin được người dùng tạo ra nhưng lại không thuộc quyền sở hữu của họ khi Facebook, Twitter,… có thể dễ dàng xóa bài viết hoặc khóa tài khoản của một cá nhân nào đó.
Web 3.0 – Chuyển giao giá trị
Bởi những tồn đọng của Web 2.0, Web 3.0 ra đời để giải quyết tất cả các vấn đề đó. Với Web 3.0, quyền lực được đưa về tay người dùng, bản thân người dùng chính là người sở hữu cho thông tin của mình và không thể bị can thiệp bởi bất kỳ ai. Việc không phải chịu những hạn chế của Web 2.0 cũng là tiền đề để mở ra một kỉ nguyên mới khi người dùng có thể chuyển giao giá trị trên Web một cách tự do và không cần quá nhiều yếu tố về lòng tin.
2. So sánh web 3.0 với các phiên bản trước
Để có được cái nhìn toàn cảnh về web 3.0 so với 2 phiên bản trước, Dinhghia.vn gửi bạn bảng so sánh sau:
| Web 1.0 | Web 2.0 | Web 3.0 |
| Chủ yếu chỉ đọc | Đọc và viết | Di động và cá |
| Tập trung vào công ti | Tập trung vào cộng đồng | Tập trung vào cá nhân |
| Trang chủ | Blog/Wikiis | Livetreams/sóng |
| Sở hữu nội dung | Chia sẻ nội dung | Hợp nhất nội dung |
| Biểu mẫu Web | Ứng dụng Web | Ứng dụng thông minh |
| Thư mục | Gắn thẻ | Hành vi người dùng |
| Lượt xem trang | Chi phí cho mỗi lần nhấp chuột | Cam kết của người dùng |
| Biểu ngữ quảng cáo | Quảng cáo tương tác | Quảng cáo hàng vi |
| Britannica trực tuyến | Wikipedia | Mạng ngữ nghĩa |
| HTML/Cổng thông tin | XML/RSS | RDF/RDFS/OWL |
Vậy rõ ràng Web 3.0 đã mở ra một kỷ nguyên mới giúp phá bỏ những rào cản từ Web 2.0 và hướng tới thế giới phẳng hơn bao giờ hết nơi mà thông tin và cao hơn nữa là giá trị có thể được chuyển giao một cách tự do.
Nếu xu hướng thay đổi được bắt nguồn từ Web 1.0, nhà cung cấp thông tin tĩnh nơi mọi người đọc các trang web nhưng hiếm khi tương tác với họ. Còn Web 2.0, một mạng xã hội và tương tác với người dùng. Có thể nhận định rằng Web 3.0 sẽ thay đổi từ cách các trang web được tạo ra và cách mọi người tương tác với chúng.
3. Ưu nhược điểm web 3.0
Ưu điểm:
- Web 3.0 luôn hoạt động không ngừng nghỉ
- Web 3.0 sở hữu ưu thế vượt trội về tính phi tập trung, khả năng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn.
- Loại bỏ hoàn toàn bên trung gian: Wed 3.0 có khả năng tạo lập một đạo lý phi tập trung, kết nối trực tiếp về cùng với nhau không cần thông qua bên trung gian.
- Dữ liệu không thể bị sửa đổi, thao túng: Dữ liệu lưu trữ trên chuỗi khối blockchain không thể bị can thiệp mời một cá nhân hoặc tổ chức nào đó. Một khi đã lưu vào chuỗi khối, chúng sẽ tồn tại vĩnh viễn.
- Hoạt động không ngừng nghỉ: Dịch vụ triển khai trên web 3.0 luôn hoạt động không ngừng nghỉ. Bởi hệ thống được vận hành bởi các nút mạng trên toàn thế giới thay vì tập trung vào một máy chủ.
Nhược điểm:
- Mặc dù là thế hệ web tiên phong nhưng web 3.0 vẫn tồn tại khá nhiều yếu điểm.
- Tốc độ xử lý chậm: Việc phải chạy số lượng lớn nút xác thực khiến tốc độ của web 3.0 bị chậm lại.
- Chưa thực sự thân thiện với người dùng: Công nghệ blockchain nhìn chung vẫn còn xa lạ với phần đông người dùng. Do đó, web 3.0 sẽ cần nhiều thời gian để khiến người dùng có thể làm quen và thay thế hoàn toàn web truyền thống.
- Dữ liệu rác tràn ngập: Dữ liệu chữ trên blockchain có tính vĩnh viễn, đúng không thể bị xóa bỏ. Điều này dẫn đến những dữ liệu rác đã lưu khiến mạng lưới ngày một nặng, tốn nhiều thời gian xử lý.
- Phân quyền: Mọi người dùng đều có quyền truy cập, kiểm soát nền tảng họ tham gia.
4. Những đột phá của web 3.0
Web 3.0 thừa hưởng các đặc tính tốt của Web 2.0 và có thêm những yếu tố giúp giải quyết hạn chế của Web 2.0 bao gồm:
- Verifiable: Mọi thứ đều minh bạch và có thể xác nhận on-chain.
- Trustless & Permissionless: Hạn chế tối đa những yếu tố liên quan đến lòng tin và bất kỳ ai cũng có thể tham gia.
- Self-Governing: Lấy người dùng làm trọng tâm, bản thân người dùng có toàn quyền với thông tin và tài sản của mình.
- Distributed: Quyền lực được phân phối cho người dùng và các quyết định sẽ được đưa ra và thực hiện bởi các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). Tất cả đều không thể bị kiểm soát bởi một bên tổ chức tập trung nào đó.
- Native built-in payments: Các ứng dụng của Web 3.0 không yêu cầu người dùng phải cung cấp thông tin cá nhân và không thể ngăn cản việc thanh toán, giao dịch của người dùng
5. Tiềm năng của web 3.0
Với những đặc điểm đột phá, Web 3.0 đã và đang mở ra những cánh cổng lớn giúp tạo ra những mô hình kinh doanh và ngành nghề mà trước đây ta khó có thể tưởng tượng tới.
Minh chứng điển hình nhất vào thời điểm hiện tại chính là Crypto. Việc áp dụng công nghệ blockchain với việc loại bỏ yếu tố lòng tin, loại bỏ sự cần thiết của bên thứ ba trong giao dịch đã tạo ra những trải nghiệm và những sản phẩm thực sự tuyệt vời.
Chỉ cần một chiếc ví Non-Custodial, ta có thể gửi tiền cho bất kỳ ai ở bất kỳ đâu trên thế giới.
Nhờ DeFi ta có thể gửi tiền trong ngân hàng mà không cần phải đến ngân hàng trong khi lãi suất tốt hơn, ta có thể vay mà không cần nhìn mặt chủ nợ, ta có thể tối ưu lợi nhuận bằng cách xoay vòng vốn hoặc farming.
Nhờ các game Play to Ear và NFT mà tài sản trong game của người chơi là của người chơi và không thể bị phá hủy, đồng thời cũng tạo ra một nguồn thu nhập từ game.
Ngoài ra còn rất nhiều những đột phá khác đang chờ được khám phá.
Chỉ trong một năm từ tháng 11 năm 2020 đến tháng 11 năm 2021, vốn hóa của thị trường tăng từ $450 tỷ đô lên hơn $3,000 tỷ đô, một tốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc.
Đáng chú ý, Crypto chỉ là một ứng dụng được khám phá đầu tiên trong nhiều ứng dụng mà Web 3.0 có thể làm được trong tương lai. Nhìn vào số liệu tăng trưởng thực tế mà Crypto đạt được mình rất lạc quan về việc Web 3.0 sẽ có tác động thay đổi nhân loại như Web 2.0 đã từng và thậm chí còn hơn.
6. Hạn chế của web 3.0
- Tính mở rộng: Vẫn còn một khoảng cách lớn giữ Web 2.0 và Web 3.0 nếu xét về tính mở rộng, tốc độ xử lý, chi phí,…
- UX: Trải nghiệm người dùng vẫn chưa thực sự tốt vì để tham gia các sản phẩm của Web 3.0 như Crypto, người dùng cần phải học những kiến thức mới, tải những phần mềm mới và thao tác nhiều bước khác nhau. Đây là một rào cản để tiến tới mass-adoption.
- Tính tiếp cận: Các ứng dụng hầu hết được build độc lập chứ không được tích hợp với các ứng dụng phổ biến và quen thuộc của Web 2.0, làm giảm tính tiếp cận đến với người dùng.
- Chi phí: Chi phí để phát triển một dự án là rất đắt đỏ, những dapps thường gặp khó khăn trong việc đưa code lên blockchain vì phí gas của Ethereum hay chi phí phải bỏ ra trong việc audit cũng rất cao.
Tuy có những hạn chế nhưng tất cả đều đang được khắc phục dần. Việc còn ở giai đoạn sớm và còn nhiều vấn đề cần giải quyết cũng đồng nghĩa với việc mở ra nhiều cơ hội cho những con người tin tưởng vào tương lai của Web 3.0 và phát triển những sản phẩm liên quan.
7. Tìm hiểu web phi tập trung và Tokenized Network
Nền tảng trọng tâm của web 3.0 là công nghệ lưu trữ blockchain và Tokenized Network. Chúng thúc đẩy cho một thế web thông minh, liên kết vạn vật trên thế giới internet.
- Web phi tập trung
Blockchain được xem là động lực phát triển chính cho web 3.0. Công nghệ blockchain cho phép lưu trữ một lượng lớn dữ liệu. Blockchain giống như một cuốn sổ cái kỹ thuật số khổng lồ, nơi quản lý và lưu trữ dữ liệu một cách nhanh chóng, an toàn. Đặc biệt, một khi đã lưu vào blockchain, thông tin dữ liệu gần như không thể bị can thiệp, sửa đổi.
Blockchain cung cấp tệp dữ liệu mang tính độc nhất và tiến hành quản lý chúng. Lớp trạng thái sở hữu tính duy nhất này mang đến giá trị mới cho môi trường internet.
Theo đó nó sẽ hỗ trợ người dùng gửi dữ liệu tạo bản sao bảo vệ, cho phép giao dịch trực tiếp peer to peer mà không cần đến bên trung gian. Các website vận hành theo mô hình như vậy còn được gọi là web phi tập trung.
Trí tuệ nhân tạo AI cũng được ứng dụng thiết để vào mô hình web 3.0. Sự liên kết giữa internet of things, AI, blockchain là không thể tách rời.
- Tokenized Network
Tokenized Network hiểu đơn giản là một mô hình kinh tế phi tập trung gắn liền với thế hệ internet mới. Nó hỗ trợ tạo ra một mạng lưới giao dịch với dữ liệu hoàn toàn lưu trữ trên blockchain.
Bạn có thể được dùng cho các dữ liệu rằng nếu như web 3.0 không có Tokenized Network cũng như việc Bitcoin sẽ không thể tồn tại nếu thiếu blockchain. Khi đó, blockchain không thể vận hành các nút duy trì không hoạt động.
8. Các dự án web 3.0 nổi bật
Arweave
Arweave (AR) là Protocol lưu trữ dữ liệu Blockchain dựa trên thuật toán đồng thuận thế hệ mới Proof of Access để tạo ra kho lưu trữ dữ liệu thực sự vĩnh viễn đầu tiên trên thế giới.
Vào tháng 12, 2020 Solana đã phát triển SOLAR bridge cho phép chuyển giao dữ liệu từ Solana để lưu trữ ở Arweave và cũng có thể truy vấn dữ liệu ngược lại từ Arweave sang Solana. Từ đó đánh dấu sự tăng trưởng vượt bậc về doanh thu của Arweave.
Livepeer
Livepeer (LPT) là cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho streaming video theo hướng phi tập trung. Livepeer tận dụng tính phân quyền của Blockchain khiến người dùng có thể làm chủ được nội dung mình tạo ra và có thể tự do chia sẻ nội dung một cách hiệu quả hơn.
Filecoin
Filecoin (FIL) giống Arweave, là dự án cùng thuộc mảng Decentralized Storage. Filecoin được biết tới là một trong những tên tuổi đầu tiên làm về mảng storage và nổi bật nhất nhờ ứng dụng giao thức phân phối mã nguồn mở (IPFS).
The Graph
The Graph (GRT là một giao thức cho phép lập chỉ mục (index) và truy vấn dữ liệu từ Blockchain. The Graph cho phép bất kỳ ai cũng có thể truy cập để xây dựng và publish các API gọi là Subgraph. Subgraph giúp việc truy cập Data từ Blockchain dễ dàng hơn.
Helium
Helium (HNT) là một mạng lưới không dây peer to peer phi tập trung (Decentralized Wireless Network) được xây dựng trên nền tảng blockchain. Nó hoạt động dựa trên Proof of Coverage và thuật toán đồng thuận mới dựa trên HoneyBadger BFT.
Helium được dùng để định tuyến dữ liệu cho các thiết bị IoT tầm xa (Internet of Thing) có công suất thấp.
Closing thoughts
Web 3.0 là một chủ đề rất rộng, chỉ một trong những ứng dụng của chúng ví dụ như Crypto cũng cần chúng ta dành nhiều thời gian để tìm hiểu và nắm bắt. Và tương tự như cách Crypto đã, đang và sẽ khiến nhiều người đổi đời, những ứng dụng khác của Web 3.0 sẽ tạo ra một sự chuyển dịch lớn về sự thịnh vượng cho những thế hệ chịu thay đổi.
Những ưu điểm mà Web 3.0 mang lại sẽ dần được liên kết với nhau, giúp tạo ra một trải nghiệm xuyên suốt và hiệu quả hơn nơi mà con người làm trọng tâm. Bên cạnh đó là những đột phá ở quy mô toàn cầu khi mọi giới hạn vật lý được phá bỏ và chúng ta đang thực sự tiến tới một thế giới phẳng hơn bao giờ hết.
Trên đây là toàn bộ thông tin về Web 3.0 là gì? Ưu nhược điểm? Thông tin về Web 3.0 chi tiết nhất mà Dinhnghia.vn tổng hợp được. Chúc bạn có được những kiến thức cần thiết để ứng dụng trong thực tế.
