Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga để thấy hình ảnh về một Lục Vân Tiên đầy khí chất của người anh hùng chân chính, hiệp nghĩa. Lục Vân Tiên chính là hình tượng về một người quyết xả thân chống lại cường bạo một cách mạnh mẽ không khoan nhượng. Tuy nhiên chàng cũng là một con người có học thức, luôn ân cần chu đáo và biết giữ lễ nghi phép tắc. Bài viết dưới đây của DINHNGHIA.VN sẽ giúp bạn tìm hiểu và phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.
Mở bài: Nguyễn Đình Chiểu được biết đến như một nhà văn và cũng là nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Thơ văn của ông không có sự chau chuốt, cầu kì về câu từ mà lại rất mộc mạc, dân dã gắn liền với đời sống của người dân Nam Bộ. Nếu đại thi hào Nguyễn Du nổi tiếng với kiệt tác “Truyện Kiều” được đón nhận bởi câu từ mượt mà, giàu giá trị nội dung cũng như tư tưởng thì văn chương của cụ Đồ Chiểu lại thâm nhập vào chiều sâu đời sống và trở thành một phần không thể thiếu của người dân Nam bộ. “Lục Vân Tiên” của cụ Đồ Chiều đã quen thuộc như những bài đồng dao dân gian. Tác phẩm nổi tiếng bởi chính chất mộc mạc và gần gũi ấy. Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ta thấy trích đoạn đã phần nào cho thấy đặc trưng trong thơ văn của tác giả.
Giới thiệu đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
Với Nguyễn Đình Chiểu, nhân nghĩa là đạo đức nhân dân, là căn cốt, gốc rễ để trau dồi rèn giũa con người. Vì vậy, vào đầu tác phẩm – ở đoạn Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga – nhà thơ đã hào hứng giới thiệu hai con người trẻ tuổi, biết hướng theo lòng nhân, biết hành động theo việc nghĩa.
Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga để thấy vẻ đẹp con người
Lục Vân Tiên mang vẻ đẹp dũng cảm vì chính nghĩa
Trước hết là Lục Vân Tiên – chàng trai dũng cảm, có lòng “nhân” sấn sàng làm việc “nghĩa”. Vân Tiên vốn con nhà thương dân, nhưng học giỏi, văn võ kiêm toàn. Chàng đang háo hức trên con đường lên kinh ứng thí. Vậy mà gặp cướp. Không phải chúng gây sự với chàng, mà chúng đang quấy nhiễu nhân dân.
Trước mắt chàng, bày ra một nghịch cảnh: dân thì “than khóc tưng bừng, đều đem nhau chạy vào rừng lên non”, bọn cướp thì “xuống thôn hương, thấy con gái tốt qua đường bắt đi”. Vậy là, sau một lời hứa ngắn gọn: “Tôi xin ra sức anh hào”, chàng trai Lục Vân Tiên nhanh nhẹn “ghé lại bên đàng, bẻ cây làm gậy”, xông thẳng vào giữa bọn cướp. Bọn cướp đông người hơn hẳn.
Tên tướng cướp “mặt đỏ phừng phừng”, dữ tợn như một con ác thú. Chúng đã “truyền quân bốn phía bủa vây bịt bùng”. Lực lượng thật là quá chênh lệch. Bên kia là cả lũ lâu la đông như ong, như kiến. Bên này chỉ duy có một chàng trai dũng cảm với lời hứa chân thành “Cứu người ra khỏi lao đao buổi này”, với vũ khí giản dị “cây gậy bên đàng”. Vậy mà, chàng không chút nao núng:
“Vân Tiên tả đột hữu xông
Khác nào Triệu Tử mở vòng Dương Đang”
Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ta thấy nhà thơ không tả tỉ mỉ trận giao chiến mà chỉ kể ngắn gọn bằng mấy dòng thơ, một câu so sánh và dăm ba từ đặc sắc “tả đột hữu xông”. Đúng là một dũng tướng đánh nhanh, kín võ, sánh ngang với Triệu Tử Long thời Tam Quốc trong trận phá vây quân Tào Tháo ở Dương Đang, Trường Bản. Ngày xưa Triệu Tử Long chiến đấu vì ngôi vua nhà Hán, vì bảo vệ ấu chúa A Đẩu, dầu sao vẫn là nghĩa vụ của một bầy tôi trung thành.
Còn ngày nay, Lục Vân Tiên chiến đấu vì người dân gặp nạn, cứu dân, trừ ác, xuất phát từ lòng nhân. Giản dị, vô tư mà trong sáng cao đẹp biết bao. Cuộc chiến đấu của chàng y như trận đánh của Thạch Sanh, diệt đại bàng cứu nàng công chúa. Sức mạnh của chàng trai ấy chính là sức mạnh của nhân dân, của điều thiện. Do vậy, khi phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ta thấy sức mạnh ấy chắc chắn phải chiến thắng và vô địch:
“Lâu la bốn phía vỡ tan
Đều quăng gươm giáo, tìm đàng chạy ngay
Phong Lai trở chẳng kịp tay
BỊ Tiên một gậy thác rày thân vong…”
Lời thơ chân chất, có chỗ thô mộc, song hồn thơ chan chứa, dạt dào tình cảm. Tìm hiểu tác phẩm cũng như phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, chúng ta thường gặp nhiều câu chữ chân mộc như thế. Chân thật và mộc mạc như vậy, nhưng cảm hứng của tác giả vẫn bay bổng, mộng mơ. Ngỡ như người thi sĩ mù ấy kể chuyện vừa rung đùi thích thú, gửi tới bạn đọc một lẽ phải nhãn tiền: người có lòng nhân, biết làm việc thiện sẽ thắng còn kẻ độc ác bất nhân sẽ thảm bại như thế tất. Xuất phát từ lòng nhân, Lục Vân Tiên đã làm được một việc “nghĩa”, một việc xứng đáng được gọi là anh hùng.
Lục Vân Tiên mang vẻ đẹp của tinh thần trượng nghĩa
Khi phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ta thấy chàng tự nguyện dân thân vào vòng nguy hiểm, chiến đấu hết mình, thắng lợi rực rỡ… tất cả đều vì nhân nghĩa, nên sau thắng lợi, Lục Vân Tiên không chút kiêu ngạo. Trái lại, chàng thật khiêm nhường, chính trực. Nghe cô hầu Kim Liên than thở như vẫn hoảng sợ, Vân Tiên động lòng thương, an ủi: “Ta đã trừ dòng lâu la”. Rồi ôn tồn, chàng thăm hỏi ngọn ngành từ tên tuổi, họ, gia cảnh, đến quê hương, nguyên cớ gặp nạn của hai cô gái.
Trong lời chàng, có ý còn lạc hậu, ảnh hưởng quan niệm phong kiến “nam nữ thụ thụ bất thân” song tất cả đều chân thành, dung dị rất đáng mến. Đáng mến, đáng phục hơn nữa là sau khi nghe cô tiểu thư Kiều Nguyệt Nga – nạn nhân được chàng cứu giúp – kể lể than thở, ca ngợi và tha thiết muốn báo ân, thì “Vân Tiên nghe nói liền cười”. “Cái cười ấy đáng yêu, đáng kính làm sao. Một là cái cười của anh hùng quân tử, hai là cái cười của anh con trai, ba là cái cười quần chúng rộng lượng, đều ở trên môi Lục Vân Tiên” (Xuân Diệu – Đọc thơ văn Nguyễn Đình Chiểu). Sau nụ cười đáng yêu ấy là lời thơ, cũng rất đáng yêu:
“Làm ơn há dễ trông người trả ơn
Nay đà rõ đặng nguồn cơn
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì?…”
Đúng là giọng nói, cách nói của chàng trai Nam Bộ, nôm na, giản dị biết bao! Nó cất lên từ một cõi lòng chất phác. Chất phác là cái bên ngoài, cái vỏ xù xì, thô nhám. Nhưng phía bên trong, phần ruột thì cao đẹp, thắm đỏ, ngọt ngào thơm thảo một quan niệm nhân sinh rất hào hiệp, vô tư của một lớp người, một thế hệ con người. Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, chúng ta hiểu lời Lục Vân tiên như thế nào? Trước hết, chàng khẳng định việc mình làm là hoàn toàn “tự nguyện”. Gọi là ơn cũng được. Hay nên xem đó là việc “ơn nghĩa”.
Làm việc “ơn nghĩa” thì không nên đợi trả ơn, tính hơn thiệt, lời lãi… vì “ơn nghĩa” là lẽ thông thường của người sống có văn hóa, đang theo học kinh sử, người hướng về nghĩa khí, lấy nghĩa khí, lấy chữ nhân, lòng nhân làm động cơ, làm mục đích cho mọi hành động. Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ta thấy chàng đã hành động vì lòng nhân, vì nghĩa lớn, trừ kẻ ác, bảo vệ người lương thiện. Chàng chỉ mong Kiều Nguyệt Nga – cũng như mọi người “rõ đặng nguồn cơn” – nghĩa là hiểu rõ, cảm thông với hành động của chàng.
Sau nữa, chàng nhắc tới sử sách, nhắc tới các bậc hiền nhân xưa. Người xưa nói: “Kiến nghĩa bất vi vô dũng dã”, nghĩa là thấy việc nghĩa mà không làm là hèn nhát. “Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”. “Phi anh hùng” là kẻ tiểu nhân, hèn nhát. Lời của Vân Tiên chắc nịch, vừa để đối chứng, phê phán những kẻ tầm thường, vừa khẳng định việc là đúng đắn, là tất yếu, hiển nhiên, thuộc căn cốt, gốc rễ trong lẽ sống của mình. Đó là lẽ sống của biết bao hiền nhân, quân tử ngày xưa, bao con người chân chính ngày nay. Lời chàng, nhân cách của chàng, gợi lời Từ Hải, nhân cách của Từ Hải trong Truyện Kiều:
“Anh hùng tiếng đã gọi rằng
Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha”.
Thế đấy, Lục Vân Tiên là một chàng trai dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài, tiêu biểu cho những chàng trai Nam bộ hảo hán của một thời.
Nguyệt Nga mang vẻ đẹp của con người trọng tình nghĩa
Còn Nguyệt Nga, nàng cũng là một cô gái biết trọng nghĩa tình. Sau khi được cứu thoát tay bọn bất nhân, độc ác, nàng vô cùng xúc động. Nàng đã nói những lời đẹp nhất để cảm ơn ân nhân:
“Lâm nguy chẳng gặp phải giải nguy
Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi
Trước xe quân tử tạm ngồi
Ngõ cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa…”
Nói “tiết trăm năm” là nói việc trọng của cả một đời người. “Lạy rồi sẽ thưa” cũng được xem như một thái độ kính nể, đầy thiêng liêng trong quan hệ của con người. Một cô tiểu thư quen được yêu chiều, được bảo vệ, che chở mà xử sự như thế, hạ mình như thế đâu phải chuyện dễ dàng. Khi phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, ta thấy Nguyệt Nga là tiểu thư con quan tri phủ nhưng nàng được giáo dục chu đáo, nàng gắn bó với những người dân, nên tiếp nhận được đạo đức của nhân dân.
Đạo đức ấy là chữ “ân”, chữ “nghĩa”. Do đó, sau những phút ngần ngại mở đầu, nàng thẳng thắn bày tỏ ý nguyện đền đáp công lao cứu mạng của Lục Vân Tiên. Thái độ và lời nói của nàng có gì như lúng túng, ngượng ngập nhưng chất phác và chân thành, như nhà thơ Xuân Diệu đã từng nhận xét “thánh thót bên tai giọng nói của cô gái miền Nam”.
“Gặp đây đương lúc giữa đàng
Của tiền chẳng cỏ, bạc vàng cũng không.
Tưởng câu báo đức thù công
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi”
Nguyệt Nga nhắc đến “của tiền, vàng bạc” nhằm giãi bày sự thiếu hụt về vật chất. Lại nói “báo đức thù công” – đền đáp ơn đức, công lao. Rồi than thở “Lấy chi cho phỉ tấm lòng…” để giãi bày sự lúng túng về tinh thần, những xúc động có thật của một tâm hồn trong trắng. Sau đó, nàng lại cố mời Vân Tiên về nhà mình để tạ ơn.
Nhưng chàng từ chối. Nàng băn khoăn day dứt không nguôi. Chỉ đến khi thấy “Vân Tiên nghe nói liền cười” an ủi:
“Đó mà chữ thuỷ chung
Lựa lời đây phải theo cùng làm chi”
Nguyệt Nga mới khuây khỏa hỏi thăm gia cảnh, tuổi tên của vị ân nhân.. Cuối cùng, nàng đã rút cây trâm cài đầu tặng Vân Tiên làm kỉ vật, cũng là gửi gắm một tín hiệu của tình yêu thuỷ chung sau này. Như thế ngay phút gặp gỡ ban đầu với Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga đã tỏ rõ một tâm hồn trung hậu và nết na. Tâm hồn ấy bắt nguồn từ đâu, nếu không phải từ đạo lí nhân nghĩa của nhân dân ta, nhất là nhân dân Nam bộ quê hương Nguyễn Đình Chiểu.
Nhận xét khi phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
Nhiều nhà nghiên cứu văn học cho rằng “Lục Vân Tiên” là “Truyện Kiều” của nhân dân Nam bộ.
“Vân Tiên, Vân Tiên, Vân Tiên
Cho tôi một tiền, tôi kể truyện thơ”
Những nghệ sĩ hát rong đồng bằng sông Cửu Long thường giáo đầu bài hát Lục Vân Tiên bằng câu ca như thế. Ngay sau đó, buổi diễn xướng dân gian được đông đảo bào con hưởng ứng, quây tròn quanh người kể chuyện. Người diễn, người nghe giao hoà, say đắm hàng giờ, hàng buổi, một trong những đoạn Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.
Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga ta thấy yêu thích không phải vì văn chương chải chuốt, nghĩa lí thâm trầm như “Truyện Kiều” mà trước hết vì phẩm chất tốt đẹp của hai con người, vì tấm lòng nhân nghĩa dung dị của nhà thơ, sau nữa là vì nghệ thuật ngôn từ, giọng điệu phóng khoáng ở mỗi trang thơ. Tất cả những nét riêng, những vẻ đẹp ấy của tác phẩm phù hợp với phong cách sống, với ước mơ, khát vọng giản dị mà trong sáng, cao cả của nhân dân.
“Hỡi ai lẳng lặng mà nghe
Dữ răn việc nước, lành dè thân sau
Trai thời trung hiếu làm đầu
Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình”
Lời thơ giản dị, rành rẽ như một tuyên ngôn, định hướng cho bước đi của toàn bộ tác phẩm. Với nhà thơ xứ dừa ấy, sáng tác văn chương không phải vì sự nghiệp văn chương mà trước hết, quan trọng hơn hết, là vì mục đích giáo dục cũng như truyền bá đạo lí về nhân cách con người. Truyện thơ “Lục Vân Tiên” của cụ được nhân dân ta yêu thích không chỉ vì có nhiều câu hay, lời đẹp, nghệ thuật tinh tế, mà còn vì những chi tiết, sự việc, những nhân vật toả sáng đạo lí cũng như vì những ý tưởng giáo huấn chân thành và đầy thấm thía. Nội dung đạo lý bao trùm toàn thiên truyện là nhân nghĩa, là trung hiếu, tiết hạnh. Song đây không phải là những từ ngữ khô khan trong khuôn khổ phong kiến cổ hủ, nặng nề.
Kết bài: Phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga ta thấy đoạn trích đã khắc họa một cách chân thực và sống động hình ảnh của người anh hùng hiệp nghĩa. Ở chàng hiện lên với biết bao phẩm chất tốt đẹp, không chỉ là con người nhân nghĩa, thấy việc ác là ra tay diệt trừ, bảo vệ sự bình yên cho con người mà chàng còn là một con người có học thức, trọng những lễ nghi, khuôn phép. Ở Lục Vân Tiên, ta cũng có thể thấy được một quan niệm sống thật đẹp, đó là quan niệm về việc nghĩa và về người anh hùng. Khắc họa nhân vật Lục Vân Tiên cũng là cách nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu thể hiện hình mẫu anh hùng lí tưởng và khát vọng về lẽ công bằng ở đời.
Dàn ý phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
Để nắm được nội dung cũng như tư tưởng của tác phẩm, dưới đây DINHNGHIA.VN sẽ giúp bạn lập dàn ý phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.
Mở bài phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Đình Chiểu cùng với tác phẩm.
- Đề cập đến giá trị nội dung tư tưởng của trích đoạn được học.
Thân bài phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
- Vẻ đẹp dũng cảm xả thân vì chính nghĩa của Lục Vân Tiên.
- Lục Vân Tiên là hình tượng mang vẻ đẹp của tinh thần trượng nghĩa.
- Kiều Nguyệt Nga mang vẻ đẹp của một con người trọng tình nghĩa.
Kết bài phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
- Khái quát lại giá trị và tư tưởng của đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.
- Bày tỏ suy nghĩ của bản thân khi phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.
Như vậy, khi phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga ta thấy rõ hình tượng chàng trai trượng nghĩa Lục Vân Tiên cũng như hình ảnh một nàng Kiều Nguyệt Nga trọng ân tình. Có thể thấy rằng lấp lánh sau những câu thơ giản dị và hồn hậu chính là nét đẹp của phẩm cách, của tấm lòng đáng quý, đáng phục ở Vân Tiên, Nguyệt Nga … Đoạn thơ cũng vì thế mà ngời sáng như chính cái tâm nhân ái của cụ Đồ Chiểu.
Trên đây là những tìm hiểu và phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. Hy vọng đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích trong quá trình học tập cũng như tìm hiểu về chủ đề phân tích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm:
- Phân tích và cảm nhận tâm trạng của Kiều ở lầu Ngưng Bích
- Phân tích Chị em Thúy Kiều trích đoạn trong Truyện Kiều – Nguyễn Du
