Huyết sắc tố là gì? Thực chất đây là sự chuyển hóa oxy cho cơ thể, là cấu tạo phức tạp của hồng cầu. Khi hàm lượng huyết sắc tố thấp sẽ gây ra một số bệnh nguy hiểm cho cơ thể. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này chúng ta cùng tìm hiểu bài viết cụ thể dưới đây của DINHNGHIA.VN nhé!
Huyết sắc tố là gì?
Rất nhiều người mắc những căn bệnh nguy hiểm và nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp xuất phát từ hàm lượng huyết sắc tố thấp. Chính vì thế mà nhu cầu tìm hiểu về huyết sắc tố là gì đang là vấn đề thắc mắc của rất nhiều người.
Huyết sắc tố (hay còn gọi là hemoglobin) viết tắt là Hb hoặc Hgb, được biết đến là một protein gồm hai thành phần là nhân hem và globin. Loại huyết này có cấu tạo phức tạp, chứa sắt trong hồng cầu và có khả năng lưu giữ các chất, phóng thích oxy trong cơ thể con người. Chức năng chính của huyết sắc tố là giúp chuyển hóa oxy trong cơ thể. Người ta thường đo lượng huyết bằng xét nghiệm để biết hàm lượng này có đủ hay không.
Theo đó lượng huyết sắc tố bình thường của cơ thể nam và nữ là khác nhau. Ở nam giới bình thường nằm ở khoảng từ 13 đến 17,2 g/dL và ở nữ nằm khoảng 12,1 đến 15,1 g/dL. Khi mà nồng độ cao hơn 17,2 g/dL ở nam và ở nữ cao hơn 16 g/dL thì người đó bị huyết sắc tố cao. Còn khi ở nam hàm lượng thấp hơn 13g/dL và nữ dưới 12g/dL thì huyết sắc tố thấp.
Hiểu được huyết sắc tố là gì sẽ thấy thực chất hàm lượng này nếu không nằm trong khoảng bình thường sẽ gây ra một số ảnh hưởng. Nếu hàm lượng quá cao sẽ không tốt cho sức khỏe. Khi hàm lượng quá thấp thì quá trình oxy hóa bị ảnh hưởng, có thể thiếu máu và xuất hiện một số bệnh nguy hiểm.
Phân loại hemoglobin (huyết sắc tố)
Phân loại của huyết sắc tố là gì? Có rất nhiều loại huyết sắc tố phụ thuộc vào sự kết hợp của các chuỗi khác nhau như: Hemoglobin A, HbA1, HbA2 và HBB. Các hemoglobin bình thường gồm: HbA2, HbF, HbA. Một số loại huyết sắc tố bất thường như HbE, HbS, Hb Bart’s, HbD, HbC, HbH, HbI…
Cấu trúc của phân tử hemoglobin
Hemoglobin là một đại phân tử có 4 đơn vị (tetramère) mà mỗi dưới đơn vị (monomère) có hai phần là hem và globin. Có 4 chuỗi polypeptid được tạo ra theo cấu trúc 4 bậc của các chuỗi gồm:
- Cấu trúc bậc 1: Là các axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptit.
- Cấu trúc bậc 2: Là sự xoắn vòng của chuỗi bậc 1 liên kết bằng cầu nối hydro.
- Cấu trúc bậc 3: Là sự gấp khúc chuỗi globin đã xoắn, các liên kết tạo nên sự gấp khúc thành 8 đoạn riêng và không cùng một mặt phẳng.
- Cấu trúc bậc 4: Các phân tử huyết sắc tố 4 đơn vị (monomere) kết hợp với nhau tạo thành một đại phân tử (tetramere) huyết sắc tố.
Quá trình tổng hợp và thoái hóa huyết sắc tố
Quá trình tổng hợp được diễn ra theo 3 quá trình cơ bản. Quá trình này bao gồm:
Tổng hợp hemoglobin
Tổng hợp này diễn ra gồm 2 quá trình:
- Tổng hợp protein globin.
- Tổng hợp protophyrin và heme sắt.
Tổng hợp globin
Quá trình tổng hợp này diễn ra nhờ vào các axit amin kết hợp với vitamin, acid nucleic và những năng lượng khác. Khi đã được tổng hợp xong thì các Hem sẽ rời ti thể ra bào tương và qua liên kết giữa Hem và nito để kết hợp với globin.
Thoái hóa huyết sắc tố
- Hemoglobin sẽ không biến đổi 120 ngày ở hồng cầu, khi hồng cầu bị chết thì huyết sắc tố bị phá hủy và giải phóng.
- Nếu hồng cầu bị phá hủy thì khi đó gần như huyết sắc tố bị thoái hóa ngoài hệ tuần hoàn.
- Khi đó huyết sắc tố bị phân hủy thành 2 chất là hem và globin
- Các loại bị thoái hóa đều không được dùng ngoài globin và Fe
Chức năng của huyết sắc tố là gì?
- Chức năng vận chuyển oxy đi khắp cơ thể và vận chuyển CO2 từ tổ chức đến phổ. Từ đó huyết sắc tố có ý nghĩa như là đệm để trung hòa các H+ do tổ chức giải phóng ra.
- Liên kết với CO2 tạo thành HbCO2.
- Oxy hóa hemoglobin thành Methemoglobin (MetHb).
Các bệnh lý bất thường huyết sắc tố
Huyết sắc tố được tổng hợp và diễn ra qua nhiều quá trình, nếu quá trình diễn ra không đảm bảo thì có thể làm thay đổi cấu trúc. Khi đó sẽ gây ra một số bệnh lý như sau:
- Bệnh tan máu bẩm sinh – Bệnh thalassemia.
- Bệnh hồng cầu hình liềm (HbS, HbC).
- Bệnh Porphyria.
Các bệnh lý này thường diễn ra và gây ra các hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là các bệnh về máu. Những loại bệnh lý này để được phát hiện thì cần phải thực hiện xét nghiệm sau:
- Phân tích máu ngoại vi.
- Xét nghiệm gen.
- Điện di huyết sắc tố.
Giải đáp một số thắc mắc về các bệnh huyết sắc tố
Nguyên nhân gây nên bệnh huyết sắc tố thấp
Không phải huyết sắc tố trong máu thấp cũng là dấu hiệu của bệnh nghiêm trọng. Tuy nhiên khi huyết sắc tố gặp vấn đề cũng là do ảnh hưởng của các bệnh, các vấn đề y khoa. Một số nguyên nhân dẫn đến bệnh huyết sắc tố thấp là:
- Do lượng hồng cầu sản sinh ít hơn bình thường.
- Do từng mất máu, hay tiền sử thiếu máu.
- Lượng hồng cầu phá hủy nhiều hơn lượng sản sinh.
- Ung thư.
- Xơ gan.
- Suy giáp, các tuyến giáp hoạt động kém.
- Bệnh bạch cầu.
- Viêm bàng quang.
- Lách to.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).
- Vết loét, ung thư hoặc bệnh trĩ.
- Chảy máu kinh nguyệt nặng.
Nguyên nhân gây nên huyết sắc tố cao
Hàm lượng huyết sắc tố tăng cao trong máu xảy ra thường do nguyên nhân tăng khả năng vận chuyển oxy để cung cấp cho các tế bào, cụ thể bởi:
- Người bệnh sử dụng thuốc lá thường xuyên.
- Sống tại những khu vực mật độ cao, ít oxy.
- Các bệnh về tim và phổi, khiến lượng oxy cung cấp cho cơ thể thấp.
- Rối loạn chức năng tủy xương làm tăng khả năng sản sinh ra hồng cầu.
- Một số loại thuốc hoặc hormone cũng làm kích thích sản xuất hồng cầu.
- Những người mắc bệnh COPD và các bệnh phổi khác.
- Các bệnh nhân bị bệnh liên quan đến tim.
- Những bệnh nhân mắc ung thư gan hoặc ung thư phổi.
Bài viết đã giúp bạn hiểu rõ huyết sắc tố là gì cũng như những bệnh lý thường xuất hiện khi huyết sắc tố thấp. Hy vọng bạn đọc có thể nắm rõ kiến thức và thực hiện xét nghiệm để tránh gặp phải các bệnh do huyết sắc tố thấp gây ra nhé! Nếu có bất cứ câu hỏi hay thắc mắc gì liên quan đến chủ đề huyết sắc tố là gì, đừng quên để lại ở nhận xét bên dưới để chuyên gia của chúng tôi hỗ trợ giải đáp nhé! Chúc bạn luôn khỏe!.
Xem thêm:
- Giảm hồng cầu: Nguyên nhân, Dấu hiệu và Cách điều trị
- Bệnh tăng hồng cầu: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách điều trị
- Tiểu cầu là gì? Chức năng của tiểu cầu? Những thông tin về tiểu cầu
- Bệnh giảm tiểu cầu là gì? Từ A – Z thông tin về bệnh lý giảm tiểu cầu
- Giảm bạch cầu là bệnh gì? TỔNG HỢP các thông tin về giảm bạch cầu
- Tăng bạch cầu là gì? Nguyên nhân, Dấu hiệu nhận biết và Cách điều trị
Tu khoa lien quan:
- hba2 là gì
- huyết sắc tố thấp
- bệnh hemoglobin
- hóa sinh hemoglobin
- chỉ số công thức máu
- hemoglobin bình thường
- hemoglobin vận chuyển oxy
- huyết sắc tố cao là bệnh gì
- số lượng hồng cầu bình thường
- chỉ số huyết sắc tố bình thường
- tìm hiểu về huyết sắc tố là gì
